Abstract:
امنیت اقتصادی مهمترین شاخص توسعهیافتگی بهشمار میرود. امنیت اقتصادی رشد اقتصادی را بههمراه میآورد و رشد اقتصادی با محتوای «گسترش اشتغال مولد»، یکی از عوامل تامین امنیت اشتغال و درآمد است. بهمنظور نظامسازی در حوزه امنیت اقتصادی، بررسی چالشها و راهکارهای امنیت اقتصادی از اهمیت خاصی برخوردار است. ازاینرو مسئله این پژوهش، آسیبشناسی چالشهای امنیت اقتصادی و ارائه راهکارهای برای رفع آنهاست. بنابراین، پرسش این پژوهش آن است که چالشها و راهکارهای ایجاد امنیت اقتصادی از دیدگاه قرآن و اقتصاد چیست؟
این پژوهش از حیث روش، کیفی و ماهیت چندسطحی دارد. روش گردآوری اطلاعات، بهصورت کتابخانهای و اسنادی، و روش تجزیه و تحلیل دادهها بهصورت تحلیلی-توصیفی، تحلیل آیات و روایات است.
نتیجه بررسیهای این پژوهش نشان میدهد که چالشهای پیش روی امنیت اقتصادی، از دیدگاه قرآنی شامل (سرقت، ربا، احتکار و...، و از دیدگاه اقتصادی شامل تورم، رکود، قاچاق کالا و... میباشند.
همچنین نتایج این پژوهش نشان میدهد که راهکارهای قرآنی برای ایجاد امنیت اقتصادی شامل تشویق به تولید، احترام به مالکیت افراد، پرهیز از اسراف و...، و راهکارهای اقتصادی برای ایجاد امنیت اقتصادی شامل حمایت مستقیم از تولید، خروج از رکود تورمی، تولید صادراتمحور و... میباشند.
Machine summary:
این امر برهمۀ بنگاههای اقتصادی تأثیر میگذارد و موجب کاهش امنیت اقتصادی و رشد اقتصاد خواهد شد؛ بنابراین، در این شرایط، باید سیاستهای حمایت از مصرف خانوارها و حمایت از تولیدکنندگان و صنایع آسیبدیده وضع شود تا با افزایش اعتماد مردم و مصرف آنها، به رشد اقتصادی و کاهش بیکاری و ناامنی اقتصادی بینجامد (شجری، 1388: 10).
البته باید توجه داشت که واردات کالاهای سرمایهای و مواد اولیه میتواند به توان تولید داخلی کمک کند و طبق تحقیقات موجب افزایش رشد اقتصادی کشور خواهد شد؛ اما مشکل واردات کالاهای مصرفی است که در بسیاری از موارد بهعلت قاچاق یا سیاستهای تعرفهای نادرست، با قیمتی کمتر از تولیدات داخلی در دسترس مصرفکنندۀ داخلی قرار میگیرد که با تضعیف تولیدکنندۀ داخلی، امنیت اقتصادی کشور را کاهش میدهد (پورعبادالهان و همکاران، 1390: 6).
تولید کالا در ایجاد امنیت اقتصادی مؤثر است؛ بنابراین، قرآن اصولی را برای تولید مشخص کرده است که عمل به آنها موجب تعالی و افزایش امنیت اقتصادی جامعه میشود.
بنابراین، حمایت از تولید کالا در ایران، افزونبر برطرف کردن تنگنای عرضۀ کالا، کاهش تورم و قیمت محصولات و افزایش امنیت اقتصادی هم برای تولیدکننده و هم مصرفکنندۀ کالا را بهدنبال خواهد داشت (خانی و همکاران، 1392: 3).
اقتصاددانان مطرحی مانند آدام اسمیت و آلفرد مارشال معتقدند که صادرات با گسترش بازارهای هدف موجب افزایش رشد تولید و بهرهوری تولیدکنندگان میشود؛ بنابراین، تولید صادراتمحور موجب افزایش بهرهوری عوامل تولید، بهبود رشد اقتصادی، اشتغالزایی، امکان بهرهگیری از صرفۀ مقیاس در تولید محصولات، کارایی در تخصیص منابع مالی، استفاده از فناوری روز، بهبود تراز پرداختها و مقابله با تورم، و درنهایت افزایش امنیت اقتصادی کشور خواهد شد (تقوی و نعمتیزاده، 1383: 8).