Abstract:
مقدمه و هدف: اخلاق، همانطور که از عواملی تاثیر میپذیرد در مقابل، بر برخی امور نیز موثر است. ازجمله مواردی که اخلاق بر آن تاثیرگذار است، عامل جسمانی مزاج است. نحوه تاثیرگذاری اخلاق بر مزاج بهصورت تاثیرات مثبت و گاهی نیز بهصورت تاثیرات منفی است. در این مقاله سعی شده چگونگی این تاثیرگذاری از دیدگاه آیات، روایات، دیدگاه فیلسوفان، علمای اخلاق و دانش پزشکی بررسی و تحلیل شود. افزونبراین، تاثیر برخی صفات اخلاقی بر انواع مزاج نیز بررسی خواهد شد.
با توجه به اینکه تا کنون پژوهش تخصصی در این زمینه صورت نگرفته است، افراد غالبا علت و چگونگی درمان بسیاری از بیماریهای جسمانی و اختلالات مزاجی را که ناشی از رذایل و مشکلات اخلاقی است نمیدانند. این مسئله ضرورت پرداختن به این مسئله را روشن می کند.
روش مطالعه در این پژوهش، توصیفی و تحلیلی براساس رویکرد کتابخانهای بوده است که اطلاعات بهدست آمده دستهبندی و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است.
این پژوهش نشان خواهد داد که تعالی اخلاقی باعث ایجاد تاثیرات مثبت، یعنی ایجاد اعتدال در مزاج و در مقابل رذایل و مشکلات اخلاقی نیز باعث ایجاد تاثیرات منفی، یعنی ایجاد اختلالات مزاجی در انسان میشود.
Ethics, as affected by factors, affects some affairs also. One of those affected by it, is human temperament as a physical subject. How to influence ethics on temperament is a positive and sometimes negative effect. In the paper, it is tried to study the way in which it affected the human temperament as mentioned in the Quranic verses and traditions as well as the views given by philosophers, scholars of ethics and medical sciences. In addition, the effect of some ethical states on the types of temperament will also be examined. Given that specialist research has not been done so far, people often do not consider the cause and the way of treating many physical illnesses and disorders that are caused by ethical issues and problems. This highlights the need to study the issue. The method of study in this research is descriptive and analytical based on library approach. The obtained information has been categorized and analyzed. This research will show that moral excellence leads to positive effects, ie, the creation of moderation in temperament, and in the face of misunderstandings and ethical problems, also causes negative effects.
Machine summary:
ایشان معتقد است برخی از صفات اخلاقی مثل خشم باعث ایجاد گرمای شدید در بدن، غم باعث ایجاد خشکی شدید، سستی و بیحالی باعث بلغمی شدن مزاج و اخلاق خوب و معتدل نیز باعث سلامتی نفس و بدن میشود.
بهطوریکه از نظر ایشان اخلاق و صفات نفسانی مثل خشم، ترس، مهربانی، شجاعت، شادی، غم، محبت و نفرت باعث ایجاد تغییرات در بدن انسان میشود.
(مسکویه، 1426 ق: 286) ماوردی عالم اخلاقی قرن پنجم نیز صفت رذیله حسد را باعث ضرر و آسیب جسمانی میداند و از این نظر معتقد است اخلاق بر جسم و بدن انسان تأثیر دارد.
4. دیدگاه طب سنتی برخی از پزشکان و حکیمان سنتی معتقدند، افعال نفسانی و اخلاق انسان بر جسم و مزاج او تأثیر میگذارند و این تأثیرگذاری از طریق رابطه بین نفس و بدن است.
(همان: 1 / 10) چغمینی نیز معتقد است که گاهی حالات نفسانی مثل شادی، غم، غصه، نگرانی، خشم و شرم بر بدن و جسم انسان تأثیر میگذارند.
(مجوسی، 1387: 3 / 26) ب) دیدگاه پزشکان غیرمسلمان جالینوس معتقد است: عوارض نفسانی دارای مزاج میباشند، بنابراین، یکی از عواملی که باعث ایجاد تغییرات در بدن و مزاج انسان میشود عوارض نفسانی مثل شادی، غم، نگرانی، خشم و حسد است.
(رازی، 1422 ق: 14 / 264) از نظر ابنسینا نیز صفاتی مثل خشم باعث گرمای شدید بدن، غم باعث خشکی شدید، سستی و بیحالی باعث بلغمی شدن مزاج و اخلاق خوب و معتدل نیز باعث سلامتی نفس و بدن میشود.