Abstract:
بررسی ادبیات پیشگویانه و نقش آن در شکست پارسیان و پیروزی اعراب مسلمان تا حدود زیادی وضعیت روحی و روانی پارسیان و مسلمانان را هنگام برخوردهای نظامی مشخص تر و تحلیل شکست شاهنشاهی ساسانی توسط اعراب مسلمان را برای ما آسان و هضم پذیرتر می سازد. پادشاهان و امیران برای آگاهی از مدت بقای حکومت خود به دنبال پیشگویی از روی نجوم و تعبیر خواب بودند و در این باره سخن هر کاهن یا ستاره شناسی را ارج می نهادند و آن پیشگویی ها را باور داشتند. بررسی منابع تاریخی، نقش ادبیات و باورهای پیشگویانه در «بر آمدن» و «بر افتادن» حکومت ساسانیان را به اثبات می رساند. البته این سخن نافی سایر عوامل موثر در ایجاد یا اسقاط حکومت ساسانی نیست. بر همین اساس، در ایام مقارن با ظهور اسلام و سپس در زمان فتوحات «باور شکست» در بین ایرانیان قوت یافته بود. پیشگویی پیامبر اعظم (ص) درباره شکست ایران و روم نقش بسزایی در پیروزی های اعراب مسلمان داشت.
Machine summary:
ابن خلدون در مقدمه ی خود دربارهی «پیشگویی » می نویسد: «بیشتر کسانی کـه بـه ایـن امور [پیشگویی ] توجه می کنند و به جستجوی آگاهی یافتن بر آنها می پردازند، پادشـاهان و امیران اند که می خواهند مدت بقای دولت خود را دریابند و به همین سـبب توجـه خداونـدان دانش و کلیه ی ملت ها بـدان معطـوف شـده اسـت و در میـان هـر ملتـی سـخنان کـاهن یـا ستاره شناس یا ولی امری در این باره یافت می شود از قبیل چگونگی پادشاهی و سلطنتی کـه در انتظار آنند یا دولتی که از نایل آمدن بدان با خود سخن می گویند و پیش آمـدهایی کـه در آینده برای آنان روی خواهد داد مانند جنگ ها و فتنه هـا و کـشتارهای عظـیم و مـدت بقـای دولت و شمارهی پادشاهان آن و سخن دربارهی اسامی آنـان و ایـن گونـه امـور را پیـشگویی حوادث می نامند» (ابن خلدون، ١٣٨٢: ٦٤٦).