Abstract:
یکی از روشهای کلاسیک، اما معتبر در تحلیل نحوه تحول شبکه های زهکشی، بویژه نحوه تحول رودخانه اصلی در بستر جریان، استفاده از روش هیپسومتری بی بعد است. نظر به اینکه تمامی تغییرات در رودخانه ها در بستر جریان آنها، بویژه در دره ها به صورت مختلف نمود پیدا می کند، لذا در اینجا از روش هیپسومتری بی بعد و انتگرال هیپسومتری، به منظور تحلیل درست مراحل تحول در بخشهای مختلف دامنه شمالی بزقوش بهره گیری شده است.
مقادیر بزرگ انتگرال بزرگتر از (5/0) به معنی این است که مناطق مرتفع کمتر دستخوش فرسایش قرار گرفته اند.نتایج نشان می دهد مقادیر شاخص هیپسومتری در حوضه های منطقه متفاوت است ولی در حالت کلی نوع فرسایش و مرحله تحول تقریبا از نوع بلوغ به سمت پیری است که حکایت از کاهش شدتهای فرسایش در این منطقه دارد. این موضوع از نظر برنامه های آبخیزداری دارای اهمیت قابل ملاحظه است.همچنین، حداقل مقادیر Hi محاسبه شده 230/. مربوط به حوضه شماره 9(هریس) است و بیشترین مقدار معادل 627/. مربوط به حوضه شماره 3(نرمیق) می باشد. بررسی مقادیرHiومرحله فعالیت فرسایش به تفکیک حوضه ها نشان می دهد که تنها یک حوضهیعنی حوضه نرمیق چای در مرحله جوانی از نظر فرسایش است و سه حوضه (عبدل آباد، اردها و گوشنق) دارای مرحله بلوغ و حالت متعادل از نظر فرسایش و رسوبگذاری و بقیه یعنی 6 حوضه باقیمانده دارای شرایط تحول به سمت پیری است.
Machine summary:
مقدار متوسط انتگرال ٠/٥ ـ ٠/٤ و شکل سيگموئيد منحني، مرحله بلوغ ناهمواري ها را نشان مي دهد و در نهايت مقدار کم اين شاخص (کوچک تر از ٠/٤) با منحني مقعر مرحله پيري حوضه هاي زهکشي را نمايش مي دهد که اين مورد نيز مي تواند دليلي بر فعاليت کم منطقه ، از نظر تکتونيکي باشد (گارنير و پيروتا، ٢٠٠٨).
جدول ١: مشخصات واحدهاي توپوگرافي منطقه رديف نام واحد مساحت به (Km) مساحت به درصد موقعيت ١ کوهستان ٣٥٤/٨٧٥ ٤٢/٥ جنوب و جنوب شرق ٢ دشت ٣٢٥/٦٥ ٣٩ شمال و شمال غرب ٣ پايکوه ١٥٤/٤٧٥ ١٨/٥ مرکز و به صورت طولي مأخذ: نويسندگان منطقه مورد مطالعه داراي يک رودخانه بزرگ به اسم وانق چاي مي باشد که با زير حوضه هاي بزرگ و کوچک خود، جزو حوضه آبريز آجي چاي محسوب شده و در بخش غربي منطقه به اين رودخانه مي ريزد.
جدول ٣: کلاس شاخص Hi بر اساس فعاليت و شکل منحني مرحله تحول شکل منحني آستانه Hi کلاس / جوان منحني محدب ٠/٥ ١ بلوغ سيگموئيد 2 0/4 – 0/5 / پيري منحني مقعر 3 0/4 مأخذ: نويسندگان بررسي و تجزيه وتحليل ويژگي هاي منحني و انتگرال هيپسومتري در حوضه هاي منطقه - منحني و انتگرال هيپسومتري در حوضه وانق چاي (حوضه ١) اين حوضه شرقي ترين حوضه منطقه مورد مطالعه بوده و از نظر مساحت در بين ١٠ حوضه ، بزرگ ترين حوضه محسوب مي شود.