Abstract:
پژوهش حاضر به پیشوندهای فعلی رایج در زبان فارسی در چارچوب انگارۀ صرف ساخت و تعامل آن با معناشناسی پرداخته و ترکیبپذیری معنا در افعال پیشوندی و تأثیر معنا بر ساخت این افعال را بررسی کرده است. برای نیل بدین مقصود پس از جمعآوری فعلهای پیشوندی از در پیکرۀ دادگان افعال فارسی (رسولی و دیگران، 2011)، این افعال با توجّه به تفاوتهای صوری و معنایی طبقهبندی شدند؛ سپس هریک از پیشوندها بهطور جداگانه تحلیل و برای هریک طرحوارهای کلّی که دارای زیرطرحوارههای مختلف بود، ارائه شد. تحلیل دادهها نشان داد که این افعال در بسیاری از موارد معنای ترکیبپذیر نداشته و تعداد زیادی از پیشوندهای فعلی در طول زمان تغییر معنا داده و ازنظر واژگانی نیز فعلهای دارای این پیشوندها، بهصورت واژۀ ساده تحلیل میشوند؛ افزون بر این، برای همۀ افعال پیشوندی طرحوارهای کلّی درنظرگرفته شد که هر گروه از افعال با توجّه به نوع پیشوند موجود در آن، زیرطرحوارهای از این طرحوارۀ کلّی محسوب میشود.
Machine summary:
برای نیـل بـدین مقصـود پـس از جمـع آوری فعل های پیشوندی از در پیکرٔە دادگان افعال فارسی (رسولی و دیگران ، ٢٠١١)، ایـن افعـال بـا توجّـه بـه تفـاوت هـای صـوری و معنـایی طبقه بندی شدند؛ سپس هریک از پیشوندها به طور جداگانه تحلیل و برای هریک طرح واره ای کلّـی کـه دارای زیرطـرح واره هـای مختلـف بود، ارائه شد.
تحلیل داده ها نشان داد که این افعال در بسیاری از موارد معنای ترکیب پذیر نداشته و تعـداد زیـادی از پیشـوندهای فعلـی در طول زمان تغییر معنا داده و ازنظر واژگانی نیز فعل های دارای این پیشوندها، به صورت واژٔە ساده تحلیل مـیشـوند؛ افـزون بـر ایـن ، بـرای همۀ افعال پیشوندی طرح واره ای کلّی درنظرگرفته شد که هر گروه از افعال با توجّه به نوع پیشوند موجـود در آن ، زیرطـرح واره ای از ایـن طرح وارٔە کلّی محسوب میشود.
» با توجّه به آنچه در فرهنگ هـای فارسـی مـورد استفاده در این پژوهش آمده ، تعداد فعل هایی که با پیشوند باز آغاز میشوند، ٦٤ فعـل اسـت کـه از ایـن مجموعه ، تنها نوزده مورد از آن ها در پیکرٔە مورد نظر ما موجود است .
Morphology in Construction Grammar.
), Oxford Handbook of Cognitive Linguistics, Oxford University Press.
Words by Default: Inheritance and the Persian Complex Predicate Construction.