Abstract:
ادبیّات غنایی دربرگیرنده موضوعاتی همچون عشق، وصف، مدح، مرثیه، شادینامه، عرفان و ... است و به¬طور کلی هر نوع نوشته یا اثری که در آن به بازتاب عواطف و احساسات اشخاص پرداخته¬شده باشد را شامل میشود؛ یعنی تمام احساسات از لطیف¬ترین تا درشت¬ترین آن¬ها با همة واقعیّاتی که وجود¬دارد. در هر نوع ادبی میتوان ردپایی از احساسات و عواطف اشخاص را دریافت. تلاش نگارندگان در این جستار برآن است تا مولفه¬های ادب غنایی را در تاریخ بیهقی به روش تحلیل و توصیف با استفاده از منابع کتابخانه¬ای مورد بررسی قرار دهند و در پایان بسامد هریک از مولفه¬ها را ارائه نمایند. در تاریخ بیهقی مباحثی مانند شادی، شور و شوق، اعیاد، مجالس عروسی و شرابخواری، شکار امیران غزنوی و نیز لحظات تاسّف بار اعدام اشخاص مهم، مرگ اطرافیان و مراثی را میتوان به¬وفور یافت که تخیّل نویسنده در آفرینش حوادث و قهرمانان آن صحنه¬هایی بدیع از ادب غنایی را رقم زده¬است. گاهی خواننده با خواندن داستانی چون بر دار کردن حسنک وزیر، به گریه میافتد و گاهی با بیان شیرین آن سراپای وجودش را تعجب و شگفتی فرامی¬گیرد که این خود هنری بزرگ محسوب میشود؛ این احساسات همان موضوعات ادبیّات غنایی است که در تاریخ بیهقی نمود داشته و بخش¬هایی از این اثر را در حیطة این نوع ادبی قرار می¬دهد.
Machine summary:
تلاش نگارندگان در این جستار برآن است تا مولفههای ادب غنایی را در تاریخ بیهقی به روش تحلیل و توصیف با استفاده از منابع کتابخانهای مورد بررسی قرار دهند و در پایان بسامد هریک از مولفهها را ارائه نمایند.
در تاریخ بیهقی مباحثی مانند شور و شوق، اعیاد، مجالس عروسی و شرابخواری، شکار امیران غزنوی و نیز لحظات تأسف بار اعدام اشخاص مهم، مرگ اطرافیان و مراثی را میتوان بهوفور یافت که تخیل نویسنده در آفرینش حوادث و قهرمانان آن صحنههایی بدیع از ادب غنایی را رقم زدهاست.
خواننده با خواندن داستانی چون بردار کردن حسنک وزیر، گریه سرمیدهد و گاه با بیان شیرین سراپای وجودش را اعجاب فرامیگیرد که این خود هنری بزرگ محسوب میشود؛ این احساسات همان موضوعات ادبیات غنایی است که در تاریخ بیهقی نمود داشته و بخشهایی از این اثر را در حیطة این نوع ادبی قرار میدهد.
هر چند هدف بیهقی بیان عواطف و احساسات و نیز اعیاد و اوصاف و جشنها نبوده است اما با مراجعه به کتاب وی میتوان تصویر کاملی از ادب غنایی را در این اثر برجسته مشاهدهنمود.
بیهقی همواره حوادث تاریخی را با لحنی سرشار از احساسات و عواطف لطیف بیان کرده است و این احساسات باعث به وجود آمدن اثر ارزشمندی چون تاریخ بیهقی شده که نه تنها از لحاظ تاریخی و ادبیات تعلیمی قابل بررسیاست بلکه میتواند دربرگیرندة ادبیات غنایی و انواع آن ( همچون شادینامه، وصف، مدح، اعیاد، عرفان، رثا،.......
نتیجۀ این پژوهش بیانگر قرار گرفتن بخشهایی از تاریخ بیهقی در زمرۀ ادب غنایی است.