Abstract:
مساله اصلی در این مقاله بررسی شیوه های تصویر آفرینی مناظر طبیعت در منظومه ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی است. بدین منظور ابتدا کلیه تصاویر استخراج و سپس از نظر محتوا و مضمون در طبقه بندی زیر قرار گرفته اند : الف) تصویر آب ؛ ب) تصویر آسمان ؛ پ) تصویر خورشید؛ ت) تصویر ماه و ث) تصویر گل و گیاه. یافته های این مقاله نشان می دهداز منظر تصاویر زبانی (واقعی) و مجازی، غلبه با تصاویر مجازی است. بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که گرگانی بیش از آن که تصویری واقع گرایانه از طبیعت ارائه نماید به کاربرد هنری تصاویر طبیعت در قالب انواع بدایع لفظی و معنوی توجه داشته است. علاوه بر این ،از منظر پویایی و ایستایی تصاویر، از بین تصاویر بررسی شده مانند اغلب تصاویر کهن غلبه با تصاویر ایستا است با این همه در موارد معدودی تصاویر پویا نیز مشاهده می شودکه درخور تحسین است در مجموع می توان گفت که گرگانی شاعری تیز بین، با طبعی لطیف، ذوقی سرشار و قریحه ای بارور است. این ویژگی ها موجب شده در توصیف و تصویرگری مناظر طبیعت بسیار چیره دست باشد و بخشی از قدرت سخنوری خویش را در این عرصه نشان دهد .
Machine summary:
نماد غرایز طبیعی هر انسانی است که در عشق به انسان دیگر تبلور مییابد: چو ابر تیره شد گرد سواران دو چشمم ابر بارنده ست بر کوه که او را اشک رامین بود باران (همان: 236) فتاده بر دلم صد گونه اندوه (همان: 196) تصویر ابر نوبهاران اگر چه برای دیگران پیام آور شادی بهاران است اما برای عاشق مهجور چیزی جز اشک بی پایان نیست: همان چشمش که چون نرگس به بارست تو گفتی چشم او بود ابر نوروز چو ابر نوبهاران سیل بار است (همان: 108) همی بارید بر راغ دل افروز (همان: 252) در تصویر مجازی زیر شاعر از تعبیر آب بر آتش ریختن بهره جسته و خرد را به آب و شور عاشقانه رامین را به آتش تشبیه میکند: جوابش داد ویس و گفت مشتاب بر آتش ریز لختی از خرد آب (همان: 174) از این تصویر در بیت دیگری نیز استفاده شده است: چو گشتی آتش تیزیش سرکش زدی دست قضا بر آب آتش (همان: 138) گرگانی چشمه را به خاطر جوشش و پویایی که در ذات خود دارد میستاید و هرگاه میخواهد از زایش و پویش سخن به میان آورد، تصاویری زیبا از چشمه ساران میآفریند: به زیرش سخت روشن چشمه آب طراز جامۀ شادی بفرسود تو دریایی و من مرد گهر جوی که آبش نوش و ریگش در خوشاب (همان: 221) چو آب چشمه خوشی بیاسود (همان: 287) ز تو جویم گهر نز چشمه و جوی (همان: 378) شاعر هنگامی که بخواهد تجربه و مشاهده خود را به مخاطب انتقال دهد مقداری از پویایی و تاثیر القایی تصاویرش کاسته میشود.