Abstract:
حصر قرائات از مهمترین فعالیتهایی است که تحوّلی عظیم در تاریخ دانش قرائت پدید آورد. رشد دانش قرائت و تحلیل اصول و انواع قرائات از قرن چهارم به بعد، متاثر از این فعالیت به شمار میرود. موضوع نوشتار حاضر گونهشناسی منابع حصر و گونهشناسی منابع اصول و انواع قرائات است. از مهمترین دستاوردهای این پژوهش آن است که مهمترین منابع مرتبط با حصر مربوط به قرائات سبعه و قرائات عشره است. دانشمندان اسلامی با دیدگاههای مختلفی به حوزه حصر و اصول و انواع قرائات نگاه کردهاند و دیدگاههای نقلی صرف درباره قرائات، جای خود را به دیدگاههای تحلیلی و اجتهادی داده است. از ویژگی تالیفات معاصر، توجه به مباحث درجه دوم دانش قرائت مانند ارتباط قرائت با علوم اسلامی و تاریخ دانش قرائت است.
و دیدگاههای نقلی صرف درباره قرائات، جای خود را به دیدگاههای تحلیلی و اجتهادی داده است. از ویژگی تالیفات معاصر، توجه به مباحث درجه دوم دانش قرائت مانند ارتباط قرائت با علوم اسلامی و تاریخ دانش قرائت است.
Machine summary:
دوفصلنامه علمی ـ ترویجی مطالعات قرائت قرآن س6، ش10، بهار و تابستان 1397 صفحات 137ـ158 Bi-Quarterly Scientific Propagational Studies of Quran Reading Sixth year, No. 10 Spring and Summer 2018 گونهشناسی منابع علوم و فنون قرائات در حوزه حصر، اصول و فرش قرائات 1 محمد امینی تهرانی 2 چکیده حصر قرائات از مهمترین فعالیتهایی است که تحوّلی عظیم در تاریخ دانش قرائت پدید آورد.
تقسیمبندی اول: تقسیم منابع حوزه حصر و انواع قرائات بر اساس تعداد قرائات مورد پذیرش 1ـ تفرید مراد از تفرید آن است که مستقلاً کتابی درباره یک قرائت تدوین شود (فضلی، القرائات القرآنیه، 1388: 65، مفلح القضاة، شکری و منصور، مقدمات فی علم القرائات،1422: 60).
کتابهای دیگری نیز در این زمینه تألیف شده است که برخی از مهمترین آنها بر اساس ترتیب زمانی به قرار ذیل است: 1ـ «رسالة فی القراءات الثلاث» از قلانسی محمد بن حسین ابن بندار واسطی (521 ق).
از جمله کتبی که به قرائات ست پرداختهاند میتوان به کتابهایی همچون «الستة المأثورة للشافعی» از رشع بن نظیف بن ما شاء اللّه دمشقی (444 ق) و کتاب «کفایة المبتدی و تذکرة المنتهی فی القراءات الست» از أبو محمد عبداللّه بن علی البغدادی معروف به سبط الخیاط (541 ق) اشاره کرد (زرکشی، البرهان فی علوم القرآن، 1410: 1/ 459).
11ـ قرائات ثلاثه عشر برخی از کتابهای دانشمندان قرائت به قرائتهای سیزدهگانه پرداختهاند؛ از جمله این کتب میتوان به کتابهایی مانند «الثلاثة عشرة المرویة عن الثقات» از ابن قاصح نورالدین علی بن عثمان بن محمد العذری (801 ق) و «البستان فی القراءات الثلاث عشرة» از ابن الجندی سیف الدین أبیبکر عبداللّه بن آی دوغدی (769 ق) اشاره کرد (زرکشی، البرهان فی علوم القرآن، 1410: 1/ 464).