Abstract:
هدف اصلی این پژوهش ارزیابی میزان آسیبپذیری زیرساختهای استان آذربایجان غربی میباشد. برای این منظور با بهرهگیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) فرآیند ارزیابی انجام گرفته است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی - تحلیلی است. در این تحقیق از مدل تصمیمگیری چند معیاره به روش همپوشانی لایهها استفاده شده است. دادههای مکانی مربوطه از مراکز و مراجع رسمی کشور جمع آوری شده و جهت سنجش و تعیین معیارها از منابع مکتوب و پرسشنامه از خبرگان محلی و متخصصین استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که پخش فضایی زیرساختهای استان آذربایجان غربی متمرکز و از الگوی خوشهای پیروی میکند و این نوع پخشایش آسیبپذیری مکانی زیرساختها را چند برابر کرده است. همچنین 10 درصد زیرساختهای استان را زیرساختهای حساس و مهم (از منظر استانی) را شامل میشود که از این میان 45 درصد زیرساختهای استان در معرض آسیبپذیری خیلی زیاد، 6/16 درصد آسیبپذیری زیاد، 2/14 درصد آسیبپذیری متوسط، 4/16 آسیبپذیری کم و 5/12 آسیبپذیری خیلی کم قرار دارد. همچنین نتایج نشان میدهد که مناطق مرزی استان ازجمله شهرستانهای سردشت، پیرانشهر، اشنویه، سلماس و ماکو مناطق آسیبپذیر استان میباشد که در صورت استقرار زیرساختهای جدید توجه به پهنههای آسیبپذیر استان ضروری میباشد. همچنین نتایج پژوهش حاکی از آن است که تراکم زیرساختهای حیاتی و حساس استان نیز در پهنههای آسیبپذیری خیلی زیاد و زیاد نشاندهنده عدم مدیریت بهینه استقرار فضایی زیرساختها در پهنه استان میباشد.
Machine summary:
نتایج این پژوهش نشان میدهد که پخش فضایی زیرساختهای استان آذربایجان غربی متمرکز و از الگوی خوشهای پیروی میکند و این نوع پخشایش آسیبپذیری مکانی زیرساختها را چند برابر کرده است.
اما در زیر به تعدادی از پژوهشهای انجامگرفته درزمینه پدافند غیرعامل در سطح ناحیه و منطقه و سازوکارهای آن جهت مصونیتسازی منطقه بهطورکلی و زیرساختها بهطور ویژه اشاره میشود: - کامران [12] در تحقیقی تحت عنوان "ساماندهی فضایی - Defense Civil نواحی مرزی همجوار با مرز ایران و پاکستان با رویکرد پدافندغیرعامل"، به بررسی شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی استان سیستان و بلوچستان جهت دستیابی به امنیت پایدار در این ناحیه پرداخته است.
3- روش تحقیق پژوهش حاضر، باهدف ارزیابی میزان آسیبپذیری زیرساختهای استان آذربایجان غربی از منظر پدافند غیرعامل، ازنظر غایت تحقیق، جزء تحقیقات توسعهای و بر اساس روش تحقیق، در گروه تحقیقات توصیفی - تحلیلی قرار دارد.
برای این منظور از 20 نفر متخصص در سطح استان و خارج از استان (سازمان پدافند غیرعامل و دانشگاهیان) از طریق پرسشنامه باز و نیمه باز به شناسایی تهدیدهای استان پرداخته شد و سپس با بهرهگیری از کارهای پژوهشی انجامگرفته در قالب کتاب، مقاله و پایاننامه، مهمترین تهدیدهای زیرساختهای استان آذربایجان غربی شناسایی شد که شامل 5 تهدید داخلی و 5 تهدید خارجی میباشد که در جدول (1) نشان داده شده است.
اما تهدیدهای دیگر با توجه به نوع زیرساخت بر روی زیرساختهای مربوطه تأثیرگذار است، بهعبارتدیگر نتایج نشان میدهد که همه زیرساختهای استان آذربایجان غربی تحت تأثیر تهدیدهای طبیعی و نظامی قرار دارند اما برخی از زیرساختها مانند سدهای آبی با تهدیدهای سایبری و اینترنتی نمیتواند منطقی باشد.