Abstract:
ﻗﺪرت ﻧﺮم ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ اﯾﺠﺎد ﺟﺬاﺑﯿﺖ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻫﺎی ﻓﮑﺮی و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﺮای ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ درآوردن دﯾﮕﺮان در راﺳﺘﺎی اﻫﺪاف ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺟﺪﯾﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﯿﺎری از اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان و ﻣﺤﻘﻘﺎن رﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﻋﻠﻮم ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﻧﻈﺎﻣﯽ و اﻣﻨﯿﺘﯽ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﮐﺮده اﺳﺖ. ﺑﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ روﻧﺪ، ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﺟﻨﮓ ﻧﺮم آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﻫﻢﭘﯿﻤﺎﻧﺎﻧﺶ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎی ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺟﻨﮓ ﻧﺮم ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روشﻫﺎ و اﺑﺰارﻫﺎی آن، ﺣﻮزة ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮ ﻣﺨﺮﺑﯽ را ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ از اﯾﻦ رو ﻻزم اﺳﺖ از ﺳﻮی ﻣﺴﺌﻮﻻن، ﺳﺎﻣﺎﻧﮥ دﻓﺎﻋﯽ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﻮد ﺗﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮی ﺻﺤﻨﮥ ﻧﺒﺮد و ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ و ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮه دﻓﺎع ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻮان ﺳﺨﺖ اﻓﺰاری ﮐﺸﻮر را در ﺑﺮاﺑﺮ دﺷﻤﻨﺎن اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮﻧﮥ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﺟﻨﮓ ﻧﺮم، ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ دﻏﺪﻏﮥ اﺻﻠﯽ ﻣﺤﻘﻖ و ﻫﺪف اﺻﻠﯽ از اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، از ﺷﯿﻮهﻫﺎی اﺳﻨﺎدی )ﺑﺮرﺳﯽ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک و ﺟﺴﺖ وﺟﻮی اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ( و ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﺑﺮای ﺟﻤﻊآوری اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ در ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﯽﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎی ﺗﻨﻮع ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ﻫﻨﺮ، ادﺑﯿﺎت، دﯾﻦ، ﻓﯿﻠﻢ و ﺳﯿﻨﻤﺎ، ﻣﺪ، ﺻﻨﺎﯾﻊ دﺳﺘﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، روﺷﻨﻔﮑﺮی، ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ، ﻧﺸﺎط و ﺗﻔﺮﯾﺢ و ﺳﺮﮔﺮﻣﯽ و ﻧﻈﯿﺮ آﻧﺎن ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻫﺎی دﺷﻤﻦ در ﻓﻀﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﺗﻼش ﺷﻮد ﺗﺎ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﻗﺪام ﻫﺎی اﻗﻨﺎﻋﯽ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺎورﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد ﺗﺎ دﺷﻤﻦ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﮥ ﻫﺪف ﻧﮕﺎه ﭘﺬﯾﺮش ﺷﮑﺴﺖ و ﺿﻌﻒ را ﺑﻘﺒﻮﻻﻧﺪ.
Machine summary:
پدافند غیرعامل فرهنگی با رویکرد جنگ نرم ابراهیم خلیلی چکیده قدرت نرم با تکیه بر ایجاد جذابیت و استفاده از ظرفیتهای فکری و فرهنگی برای بهحرکت درآوردن دیگران در راستای اهداف مورد نظر، ازجمله مفاهیم جدیدی است که به شدت توجه بسیاری از اندیشمندان و محققان رشتههای علوم سیاسی، نظامی و امنیتی را بهخود جلب کرده است.
از مهمترین عرصههای فعالیت جنگ نرم با توجه به روشها و ابزارهای آن، حوزة فرهنگی بوده که میتواند اثر مخربی را همراه داشته باشد؛ از اینرو لازم است از سوی مسئولان، سامانة دفاعی مطلوبی ترسیم شود تا پاسخگوی صحنة نبرد و کاهش هزینهها باشد و پدافند غیرعامل میتواند کم هزینهترین شیوه دفاع باشد و توان سخت افزاری کشور را در برابر دشمنان افزایش دهد.
پدافند غیرعامل، فرهنگ، تهاجم فرهنگی، قدرت نرم، جنگ نرم عضو هیأت علمی دانشکده فارابی مقدمه با پایان یافتن جنگ جهانی دوم و تغییر در دوگانگی نظام بینالمللی و همچنین باز تعریف ادبیاتهای هجومی از طریق کشورهای پیشرو در حوزة امپریالیسم، دانشمندان علوم امنیتی و اطلاعاتی با استفاده از مؤلفههای فرهنگی و اجتماعی و تکیه بر عناصر قدرت در ادبیات مورد بحث، قدم به طراحی محیطی گذاشتند که میتوان آن را قدرت نرم نامید.
بدون شک تبیین پدافند غیرعامل فرهنگی مطلوب برای ارتقای توان داخلی در تقابل با جنگ نرم دشمن مهمترین مسئلهای است که میتواند در این راستا، اثرگذار باشد زیرا با بررسی و مشخص نمودن مؤلفههای نرمافزاری این شیوة دفاع، بدون شک هزینههای کشور برای تأمین امنیت فرهنگی کاهش خواهد یافت.