Abstract:
پس از جنگ ملازگرد (=منازگرد) و شکلگیری سلجوقیان روم، زبان فارسی و فرهنگ ایرانی به آسیای صغیر راه پیدا کرد. در میان مظاهر فرهنگ ایرانی که به روم وارد شد، شاهنامه و شاهنامهخوانی اهمیّت زیادی دارد. این سنّت در دورة عثمانیان نیز ادامه پیدا کرد و اهمیّت بیشتری یافت؛ چنانکه پادشاهان بزرگ عثمانی افرادی را به عنوان شاهنامهچی (=شاهنامهخوان) در دربار خود داشتند. لقمان بن سید حسین ارموی یکی از همین شاهنامهچیها است که از ایران به امپراتوری عثمانی رفت و شاهنامهچی سلطان سلیم دوم و سلطان مراد سوم شد و آثاری نیز در باب عثمانیان به زبان ترکی و فارسی تالیف کرد. یکی از این آثار که در شناخت عثمانیان اهمیت زیادی دارد، اثری است با نام سلطانسلیمخاننامه که لقمان آن را به سبک شاهنامه در زمان سلطان سلیم دوم سروده است. از این اثر نسخههایی در کتابخانهها برجای مانده است. نگارندگان در این پژوهش برآنند تا به معرّفی نسخة بریتانیا و ویژگیهای آن بپردازند و از طریق این نسخه به فواید تاریخی سلیمخاننامه اشاره کنند.
Machine summary:
لقمـان بـن سـید حسین ارموی یکی از همین شاهنامه چیها است که از ایران به امپراتـوری عثمـانی رفـت و شـاهنامه چـی سلطان سلیم دوم و سلطان مراد سوم شد و آثاری نیز در باب عثمانیان به زبان ترکی و فارسی تألیف کـرد.
در اینجا به مواردی از مهمترین اشارات تاریخی سلیم خان نامه اشاره میشود: ١- اشاره به مرگ سلطان سلیمان و مخفی نگهداشتن مـرگ وی: (بـاربر، ١٣٦٥: ٥٢- ٥٣؛ بریج ، ١٣٦٧:٢٤٤ ؛ لوئیس ، ١٣٦٥: ٥١) در مدح وزیر اعظم اینچنین آمده است : بــه تیــغ تــو فــتح ســکتوار گشــت ســکتوار میـرش بــه خــون زار گشـت وفـــات شـــه آنجـــا نهـــان داشـــتی بـــه جنـــگ عـــدو رایـــت افراشـــتی (١٥ر) ٢- دوزمه مصطفی :در این باب ر.
ش (کـین راس، ١٣٧٣: ١٤٦؛ لوئیس ، ١٣٦٥: ١٣٢؛ لاموش ، ١٣١٦: ١٨٦) بفرمـــــود آنگـــــه وزیـــــر امـــــم نشـــانجی درآرد بـــه کاغـــد رقـــم نویســــد ز شــــاه ســــلیمان پنــــاه کتــــابی بســــوی قــــرال تبــــاه (٢٣ر) از نکات جالب توجه در این اثر آن است که یک نامه را به نظم درآورده اسـت و در صـورت موجود بودن سند، مقابله آن با این بخش قابل توجه خواهد بود و در صورت باقی نبودن در تاریخ عثمانیان اهمیت بسیاری دارد.
ش تائور، ١٣٧٩: ٩٨) فواید تصحیح و نشر سلیم خان نامه برای تدوین تاریخ ادبیات فارسی در امپراتوری عثمانی با موازین علمی و دقیق ، نیازمند تصـحیح علمی و انتقادی متون این دوره هستیم .
Key words: Salimkhan Nameh, Luqman, the Ottoman Empire, literary history, manuscript * PhD in Persian Language and Literature and Teacher at Isfahan District Three.