Abstract:
فرهنگ و تمدن اسلامی بیش از هزار سال در منطقه بالکان (جنوب شرقی اروپا) قدمت و سابقه حضور دارد. بررسی پیشینه تاریخی ورود اسلام و جریانهای اسلامی به بالکان، بازشناسی اقوام و نژادها، تحلیل وضعیت و جایگاه مسلمان در این منطقه، ارزیابی تحولات جدید در کشورهای اسلامی بالکان، شناخت و بررسی چالشهای فرهنگی ـ اجتماعی و دینی موجود در بالکان، فرصتها و تهدیدهای موجود در عرصه علمی و فرهنگی در منطقه و سایر مسایل، از نکات مهمی است که میبایست مورد مداقه و پژوهش قرار گیرد تا بتوان جهت بسط و گسترش فرهنگ اسلامی و نوسازی تمدّن اسلامی در منطقه بالکان از آن بهره برد. این نوشتار در پی یافتن پاسخ این پرسش است که: پیشینه فرهنگ و تمدن اسلامی در بالکان و عوامل گسترش آن چیست؟ یافتههای تحقیق بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانهای و تحقیقات و مشاهدات میدانی صورت گرفتهاست که نشان از جایگاه ویژه فرهنگ اسلامی و نقش آن در تمدن سازی منطقه در گذشته و حال دارد.
Machine summary:
بررسی پیشینۀ تاریخی ورود اسلام و جریانهای اسلامی به بالکان، بازشناسی اقوام و نژادها، تحلیل وضعیت و جایگاه مسلمان در این منطقه، ارزیابی تحولات جدید در کشورهای اسلامی بالکان، شناخت و بررسی چالشهای فرهنگی ـ اجتماعی و دینی موجود در بالکان، فرصتها و تهدیدهای موجود در عرصه علمی و فرهنگی در منطقه و سایر مسایل، از نکات مهمی است که میبایست مورد مداقه و پژوهش قرار گیرد تا بتوان جهت بسط و گسترش فرهنگ اسلامی و نوسازی تمدن اسلامی در منطقه بالکان از آن بهره برد.
موقعیت استراتژیک و ژئوپولیتیک بالکان به عنوان دروازه ورود به غرب، تنوع قومی و فرهنگی در منطقه و حضور پیروان ادیان و فرهنگهای متعدد و همزیستی مسالمتآمیز بین آنان، وجود ظرفیتهای فراوان فرهنگی، علمی و آموزشی، قدمت بیش از هزار سالۀ اسلام و تشیع و علویان در این منطقه، وجود کشورهایی همچون: آلبانی و کوزوو، بوسنی، مقدونیه و بلغارستان با مسلمانان بومی، وجود گرایش معنوی و عاطفی به اهلبیت و علاقهمندی آنان به آثار حکمای اسلامی و عرفانی و مفاخر ادبی فارسی، پیشینه تمدن، زبان و فرهنگ ایران و مطالعات ایرانشناسی و قرابت فرهنگی و نژادی بین ایران و برخی از اقوام بالکان، از نکات برجستهای است که بر اهمیت این منطقه میافزاید.