Abstract:
مقاله حاضر با عنوان «تدابیر اقتصادی در سیره حضرت علی(ع)، با هدف کشف و
توصیف چگونگی سیره اقتصادی آن حضرت با تاکید بر دوران حکومت چهار ساله آن
حضرت به خامه نگارش در آمده است . برای دستیابی به این هدف از روش مطالعات
اسنادی و تحلیلی در بین متون کهن و دست او مرتبط با تاریخ سیره آن حضرت بهره
گرفته شده است. طبق یافته ها می توان گفت : آن حضرت با استفاده از خمس, زکات.
انغال و سایر منابع مالی که در اختیار داشتند. هم چنین با پیش گرفتن سیاست قناعصت»
نظارت مستمرء پرهیز از اسراف» گسترش اشتغال مولد در صنعت و کشاورزی، احداث
نخلستان های مختلف» توسعه صنعت شهر سازی» حمایت از کسب و کار حلال، برابری
حقوق و رفع تبعیض در توزیع امکانات عمومی بر آمدند. راهکارهای توسعه اقتصادی آن
حضرت توانست فراگرد جامعهپذیری را توسعه و کاستیهای آن را جبران و زندگی عادی
مردم را از اختلال نجات دهد.
Machine summary:
طبق يافته ها مي توان گفت : آن حضرت با استفاده از خمـس ، زکـات ، انفال و ساير منابع مالي که در اختيار داشتند، هم چنين با پيش گـرفتن سياسـت قناعـت ، نظارت مستمر، پرهيز از اسراف ، گسترش اشتغال مولد در صنعت و کشـاورزي ، احـداث نخلستان هاي مختلف ، توسعه صنعت شهر سازي ، حمايت از کسب و کار حلال ، برابري حقوق و رفع تبعيض در توزيع امکانات عمومي بر آمدند.
يکي از علل جنگ ابوبکر با بسياري از قبايل عرب ، عدم پرداخت زکات اموال آن هـا بود (ابن اعثم کوفي ، ١٤١١ق : ج٥٦/١، ٦٢ و ٦٨)؛ بنابراين ، حجم زکات دوران خلفا برابر بـا زکات اموال همه ي مناطقي بود که زمان پيامبر خدا (ص ) جمع آوري مي شد؛ اما در هر يک از دوره هاي سه خليفه ، زکات دستخوش تحولاتي گرديد که اين تحولات در سياست هـاي اقتصادي امير مؤمنان علي (ع ) تأثيرگذار بودند.
امام علي (ع ) در همان اولين روزهاي حکومت با توجه به منفي بودن ديدگاه مـردم بـه اقطاع اراضي براي خواص ، اجراي آن را لغو کرد و اولويت برنامه هـاي حکومـت خـود را بازگرداندن اراضي اقطاع شده زمان عثمان قرارداد و در خطبه اي فرمود: «الا ان کلّ قطيعة اقطعها عثمان و کلّ مال اعطاه من مال الله فهو مردود في بيت المال ؛ بدانيد هر تيول و بخششي که عثمان از مال خدا داشته ، به خزانه عمومي مستردّ خواهد شد» (عزالدين ابو حامد ابن ابي الحديد، ١٣٣٧: ٢٦٩/١).