Abstract:
تفسیر صحیح آیات کلام الله مجید، همواره و در طول تاریخ اسلام، یکی از ضرورتهای جامعه اسلامی به حساب میآید. لازمه تفسیر صحیح نیز پایبندی و تسلط بر علوم و قواعد مختص به آن است. علم قرائت قرآن کریم، یکی از این علوم و لازمه تفسیر به شمار میرود. در این پژوهش؛ با هدف بررسی تأثیر اختلاف قرائات سبع در تفسیر برخی آیات «سوره نور» به صورت تحلیلی پرداخته شده است. بررسیها نشان میدهد اختلاف قرائات در این سوره تأثیر بسزایی در تفسیر آیات نداشته است. به طور کلی میتوان اختلاف قرائات را نهایت بلاغت و کمال اعجاز و ظرافت قرآن دانست؛ زیرا اکثر کلمات مورد اختلاف از قبیل اختلاف در کیفیت قرائت از لحاظ اماله، فتح، ادغام، اظهار، تفخیم، ترقیق و... است و یا اختلاف در اعراب کلمهای است که به معنا خللی نمیرساند و میتوان آن را نوعی لطافت و ظرافت دانست.
Machine summary:
این افراد در زمان خودشان در مقام قاریان هفتگانه گزینش نشده بودند، بلکه در عرض دیگر قاریان، قرائتی داشتند (ابن جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، 1429: 1/ 300 به بعد) در این میان از بین قرائات سبعه علمای شیعه اعتقاد دارند که قرآن تنها به یک صورت نازل شده (کلینی، کافی، 1365: 2/ 63) و تعدد قرائات از سوی قاریان بوده است (خوئی، البیان فی تفسیر القرآن، 1395: 152).
این نوشتار در صدد است برخی موارد اختلاف قرائات در سوره نور را مورد بررسی قرار داده و میزان تأثیر این اختلافات در تفسیر آیات را بیان کند.
قرائت عامه (روایت حفص از عاصم) تَشْهَدُ نافع مدنی تَشْهَدُ ابن کثیر مکی تَشْهَدُ ابوعمرو بصری تَشْهَدُ ابن عامر شامی تَشْهَدُ عاصم کوفی (ابوبکر) تَشْهَدُ حمزه کوفی یَشْهَدُ کسائی کوفی یَشْهَدُ (الدانی، کتاب التیسیر فی القرائات السبع، 1426: 131).
قرائت عامه (روایت حفص از عاصم) تَحْسَبَنَّ نافع مدنی تَحْسَبَنَّ ابن کثیر مکی تَحْسَبَنَّ ابوعمرو بصری تَحْسَبَنَّ ابن عامر شامی یَحْسَبَنَّ عاصم کوفی (ابوبکر) تَحْسَبَنَّ حمزه کوفی یَحْسَبَنَّ کسائی کوفی تَحْسَبَنَّ (الدانی، کتاب التیسیر فی القرائات السبع، 1426: 132) بررسی تفاسیر تحسبن اختلاف قرائت در این کلمه از باب تخاطب یا تغایب است.
بررسی تفاسیر واژه ثلاث عورات طبرسی تفسیر این آیه را با توجه به انواع قرائات چنین بیان میکند: «ثلاث عورات لکم»؛ به نصب «ثلاث» نیز خوانده شده است تا بدل باشد از «ثلاث مرات» یعنى: اوقات ثلاث عورات: یعنى اوقات سهگانهاى که پوشش درستى ندارند.