Abstract:
اقتصاد ایران در سال‌های پس از انقلاب اسلامی همواره آماج شدیدترین تحریم‌های اقتصادی قرار گرفته‌است. هریک از این تحریم-ها بدلایل مختلف و با هدف اثرگذاری بر بخش‌های مختلف اقتصادی ایران اعمال شده‌اند. از این رو مدیریت مخاطرات انواع تحریم‌های اقتصادی از مهمترین اولویت‌های پیش‌روی سیاست‌گذاران می‌باشد. در این مطالعه انواع تحریم‌های اقتصادی بر اساس ماهیت و منشأ انواع تحریم‌ها طبقه‌بندی شده و سپس این تحریم‌ها بر اساس مخاطراتی که بر اقتصاد ایران داشته‌اند، رتبه‌بندی می‌شوند. برای این منظور با نظرخواهی از خبرگان و صاحب‌نظران و بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتب فازی، مخاطرات انواع تحریم‌های اقتصادی تاریخی علیه ایران بر اساس دو معیار «هزینه‌های تحمیلی بر اقتصاد» و «قابلیت دور زدن تحریم‌ها» بدست می‌آید. بر اساس نتایج بدست آمده، تحریم‌های مالی- بانکی سازمان ملل با 56 درصد، تحریم نفتی سازمان ملل با 21 درصد، تحریم مالی-بانکی اتحادیه اروپا با 15 درصد و تحریم نفتی اتحادیه اروپا با 9 درصد بیشترین مخاطرات را در بین انواع تحریم‌ها بر اقتصاد ایران داشته‌اند، که در مجموع بیش از 78 درصد از مخاطرات تحریم‌های اعمالی علیه ایران مربوط به تحریم‌های فوق می‌باشد. از طرفی انواع تحریم‌های آمریکا نیز در مجموع 15 درصد مخاطرات تحریم‌ها را شامل می‌شوند. در نتیجه در بین تمامی تحریم‌ها، اهمیت تحریم‌های مالی- بانکی و نفتی سازمان ملل و اتحادیه اروپا بسیار بیشتر از دیگر تحریم‌ها می‌باشد که باید در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های اتخاذ شده مورد توجه قرار گیرد.
Machine summary:
براي اين منظور با بکارگيري روش تحليل سلسله مراتب فازي و نظرخواهي از خبرگان ، مخاطرات انواع تحريم هاي اقتصادي عليه ايران بر اساس دو معيار «هزينه هاي تحميلي بر اقتص اد» و «قابليت دور زدن تحريم ها» برآورد ميش ود.
از طرفي بايد توجه داش ت که آثار تحريم ها و هزينه هايي که بر اقتص اد کش ور هدف تحميل ميکند، قابل مشاهده و اندازه گيري نميباشد، لذا نميتوان از روش ها مرسوم براي برآورد مخاطرات تحريم اس تفاده نمود و لازم اس ت تا از روش هاي ديگر از جمله منطق فازي که قابليت زيادي در سنجش متغيرهاي غيرقابل مش اهده و مبهم دارد و همچنين اس تفاده از نظر خبرگان و مقايس ات زوجي که بر پايه اعداد فازي ميباش د، مخاطرات انواع تحريم ها رتبه بندي شده و شاخص مخاطرات تحريم استخراج گردد.
در اين قس مت معروف ترين مطالعات داخلي و خارجي در اين حوزه ارائه ميشود: جدول (١): مطالعات پيشين تحقيق (رجوع شود به تصویر صفحه ) 1 Torbat 2 Cordesman and Burke 3 Hakim and Rashidian 4 Thompson 5 International Crisis Group 6 Yavari & Mohseni (2009) (رجوع شود به تصویر صفحه ) 1 Aziznejad &Seyednurani (2009) 2 Valizadeh (2005) 3 Ziyaee and et (2013) 4 Marzban & Ostadzad (2015) 5 Ezzati & Salmani (2014) 6 Fadaei & Derakhshan (2014) (رجوع شود به تصویر صفحه ) اکثر مطالعات در حوزه تحريم ها، براي بررسي اثر تحريم ها از روش هاي مختلفي از جمله مدل جاذبه ، مازاد رفاه مص رف کننده و متغيرهاي مجازي براي برآورد اثرات تحريم استفاده کرده اند.
(
, 
, 
)
