Abstract:
مسأله حقوق حیوانات در قرن اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. فعالان و جنبشهای حمایت از حقوق حیوانات بر این عقیدهاند که عموم ادیان نسبت به مسأله حقوق حیوانات کوتاهی و کم توجهی داشتهاند و اعتراضهای فراوانی به ادیان وارد میکنند. هدف از این پژوهش بازشناسی دیدگاه اسلام نسبت به این مسأله است. این هدف با بررسی روایات اهل بیت علیهم السلام و کلام فقهاء گرانقدر شیعه انجام شده و در طی آن حقوق حیوانات از منظر فقه امامیه با تکیه بر حق نفقه مورد بررسی قرار گرفته است و تصویر کامل و جامعی از عنایت ویژه اسلام نسبت به آن ارائه شده است. بر اساس این پژوهش اولاً دین اسلام برای تمام موجودات عالم -به حسب جایگاهشان در دستگاه خلقت- در راستای رسیدن به کمال خود، حقوقی را قائل است و بر خلاف عقیده مدافعان حقوق حیوانات، آموزهها و تعالیم زیادی در ارتباط با حقوق حیوانات دارد، خصوصا اینکه در مقایسه با دیگر ادیان، بسیاری از آن حقوق را نه تنها در قالب توصیه اخلاقی بلکه فراتر از آن و به صورت حکم شرعی و قوانین فقهی بیان نموده است که حاکی از اهمیت آنها و تضمین اجرایشان است. ثانیاً فقهاء شیعه علاوه بر اینکه در ابواب مختلف فقهی بر لزوم رعایت حق حیات حیوانات به طرق مختلف اذعان نموده اند، همچنین با دقت نظر در مورد نفقه آنها، موارد آن، مسؤول آن و چگونگی تأمین و تهیه آن نیز با استفاده از تعالیم عالی اسلام به ایراد نظر و ابراز فتوا پرداختهاند.
Machine summary:
10) در این پژوهش دیدگاه اسلام نسبت به حیوانات و حقوق آنها از منظر حق نفقه مورد بررسی و واکاوی دقیقتر قرار میگیرد و روشن میگردد که نظر محققان غربی اگر نسبت به دیگر ادیان صحیح باشد، اما نسبت به اسلام ، ناشی از غفلت و عدم آگاهی و احاطه آنها میباشد، زیرا فارغ از اینکه دین اسلام در مقایسه با دیگر ادیان ، حجم واقعا وسیع تری از آموزه ها و تعالیم و توصیه ها نسبت به حیوانات و رفتار انسان ها با آنها دارد که حاکی از ارزش و احترام آنها میباشد؛ به خلاف دیگر ادیان بسیاری از حقوق حیوانات از حد آموزه های اخلاقی فراتر رفته و به عرصه فقه کشیده شده و مسأله شرعی و فقهی گشته اند، که بیانگر ارزش و اهمیت زیاد آن و ضامن اجرای آنها میباشد.
تغذیه حیوان آنقدر اهمیت دارد که برخی فقهاء از آن به حق الله تعبیر نموده اند، و گفته اند حتی اگر مالک حیوان ، دیگران را از فراهم کردن آذوقه حیوان منع و نهی نمود، تکلیف از عهده دیگران ساقط نمی - شود، بلکه با این وجود نیز بر تمام افرادی که دسترسی به حیوان دارند، واجب است که از تلف شدن حیوان جلوگیری کنند و تغذیه او را فراهم نمایند، زیرا حیوان دارای روح است ، و این حق خداوند متعال میباشد اگرچه که مالک او حق را ساقط کرده باشد (حلی، ١٤٠٨، ٢، ١٣٠؛ عاملی، ١٤١٠، ٤، ٢٤٦؛ نجفی، ١٤٠٤، ٢٧، ١١١).
(
, 
, 
)
