Abstract:
زیستگاه و محیط اجتماعی یکی از عواملی بسیار مهمی است که در خلق و خو و رفتار فرد تاثیر گذاشته و در صورت همبستگی با سایر شرایط میتواند شخص را به سمت جرم سوق دهد و یا در پیشگیری از جرم مفید واقع شود. کتله، امیل دورکیم و انریکو فری از جمله اندیشمندانی هستند که معتقدند زیستگاه و محیط اجتماعی در صورت همبسته بودن با برخی عوامل میتواند موجب بروز جرم گردد. آموزههای اسلامی نسبت به این مسأله بی تفاوت نبوده، بدین معنا که با تقسیم محیط اجتماعی به زیستگاه فیزیکی و محیطی، ارتباط بین آن و جرم را مورد بررسی قرار داده و در همین راستا تشویق به زیستن در برخی مناطق و دوری گزیدن از بعض نواحی را توصیه کردهاند. این عوامل به دو دسته کلان و خرد تقسیم میشوند. برخی از این عوامل کلیت داشته و برخی اینگونه نیستند. نوشتار حاضر با روش تحلیل مفهومی، آموزههای اسلامی را مورد بررسی قرار داده و تأثیر زیستگاه فیزیکی و محیطی بر جرم را اثبات مینماید.
Machine summary:
آموزه های اسلامی نسبت به این مسأله بی تفاوت نبوده ، بدین معنا که با تقسیم محیط اجتماعی به زیستگاه فیزیکی و محیطی، ارتباط بین آن و جرم را مورد بررسی قرار داده و در همین راستا تشویق به زیستن در برخی مناطق و دوری گزیدن از بعض نواحی را توصیه کرده اند.
(Loeber Rolf, 2012:168) در این مقاله منظور از بزهکاری به معنای موسع جرم در نظر گرفته شده است ؛ بنابراین تاثیر زیستگاه هم بر ارتکاب جرائم به معنای اخص ، که موضوع حقوق جزای عمومی و اختصاصی و معادل هرنوع رفتاری اعم از فعل یا ترک فعلی است که قانونگذار برای آن مجازات تعیین کرده است ، و هم شامل کجروی که نوعی نقض هنجارها و ارزش های جامعه است لیکن این هنجارشکنی فاقد ضمانت اجرای کیفری و قانونی می باشد، که موضوع علم جرم شناسی است .
این مقاله در مقام پاسخگویی به سوالات زیر است که چه ارتباطی بین نوع زیستگاه بشر و بروز بزهکاری وجود دارد؟ و اینکه آیا زیستگاه و جرم همبسته هستند؟ لازم به ذکر است روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد و با عنایت به دوسویه و میان رشته ای بودن موضوع پژوهش در بادی امر مطالب و عناوین از منابع اسلامی استخراج و سپس با استفاده از داده های جرم شناسی و معماری به تشریح و توضیح آن می پردازیم .
١ از جمله اندیشمندانی که به بررسی تاثیر محیط جغرافیایی بر بزهکاری پرداخته است انریکو فری٢می باشد؛ وی ، ضمن تأیید یافته های کتله در مورد تأثیر آب و هوا بر پدیده بزهکاری، بر این عقیده استوار است که آب و هوای هر منطقه ، نقش مهم و تاثیر گذاری در سبک زندگی مردم ، سلوک اجتماعی و الگوی ارتکاب جرم در آن منطقه دارد.