Abstract:
پژوهش حاضر با هدف تعیین روابط میان طرحوارههای ناسازگار اولیه و صفتهای اخلاقی حرص و تکبر انجام شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری عبارت بود از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای قم و دامغان. 478 دانشجو از رشتههای مختلف (شامل 112 مرد و 366 زن) به روش نمونهگیری غیرتصادفی در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامههای طرحوارههای ناسازگار اولیه، مقیاس اسلامی حرص، و مقیاس اسلامی تکبر پاسخ دادند. دادهها با روشهایی همچون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تحلیل شد. نتایج نشان داد که نمره کل و همه حوزههای طرحوارهای با حرص و تکبر ارتباط مثبت داشتند. همچنین، حوزههای بریدگی و طرد و محدودیتهای مختل، توانایی تبیین بخش معناداری از واریانس حرص و تکبر را داشتند. این نتایج گویای آن بود که میتوان برای شناسایی و احتمالا اصلاح کردن ناهنجاریهای عمیق اخلاقی مانند حرص و تکبر، از تلاشهایی برای بررسی و کاهش دادن تاثیر یا ناکارآمدسازی طرحوارههای ناسازگار اولیه استفاده کرد.
Machine summary:
از سوی دیگر، رابطة طرحوارههای ناسازگار اولیه با سلامت روانی (شهامت، 1389)، رضایت از زندگی (یوسفنژاد شیروانی و پیوستهگر، 1390؛ بال و یانگ، 2000)، احساس امنیت، اعتماد، حرمت خود، کنترل (پانسو همکاران، 2004)، و عملکرد شغلی و تحصیلی (سلیگمن و همکاران، 2007) منفی گزارش شده است.
در جدول 2 نتایج تحلیل رگرسیون گامبهگام برای پیشبینی حرص از روی پنج حوزۀ طرحوارهای ناسازگار اولیه (محدودۀ بریدگی و طرد، خودمختاری و عملکرد مختل، محدودیتهای مختل، جهتمندی دیگرسو، و گوشبهزنگی و بازداری) عرضه شده است.
در جدول 4 نتایج تحلیل رگرسیون گامبهگام برای پیشبینی تکبر از روی پنج حوزۀ طرحوارهای ناسازگار اولیه (محدودۀ بریدگی و طرد، خودمختاری و عملکرد مختل، محدودیتهای مختل، جهتمندی دیگرسو، و گوشبهزنگی و بازداری) عرضه شده است.
بحث و نتیجهگیری یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد که میان طرحوارههای ناسازگار اولیه و صفات شخصیتی ـ اخلاقی حرص و تکبر همبستگی مثبت ضعیف تا قوی وجود دارد.
در تبیین یافتة رابطۀ طرحوارهها با حرص میتوان گفت که شایعترین محتویات جدول 5 ضریب تعیین و ضرایب رگرسیون پیشبینی تکبر از روی حوزههای طرحوارههای ناسازگار اولیه مدل B β t P R R 2 SE RSC F df1 df2 P 1 محدودۀ بریدگی و طرد 16/0 45/0 08/11 01/0 45/0 20/0 42/6 20/0 8/122 1 476 01/0 2 محدودۀ بریدگی و طرد 10/0 29/0 28/6 01/0 51/0 26/0 20/6 056/0 2/36 1 475 01/0 3 محدودیتهای مختل 24/0 28/0 01/6 01/0 منفی طرحوارهها پیشفرضها، خاطرات و واکنشهای عاطفی تداعیکننده در موضوعات ارزش خود، ماهیت زندگی، دنیا، زندگی اجتماعی، یکپارچگی/ امنیت خود، و ارزش دیگران است (فری، 2008، ترجمۀ جانبزرگی، 1388).