Abstract:
بررسی پیشینه و ویژگیهای جغرافیایی قیز قالاسی بر اساس مدارک و افسانههای موجود نشان میدهد که این مکان تاریخی در کشور آذربایجان دارای اهمیت خاصی است. از نظر جغرافیایی، قیزقالاسی این کشور را به برخی کشورهای همسایه متصل میکند. این مکان تاریخی اکنون ثبت میراث جهانی یونسکو (سال 2000 میلادی) شده و مورد توجه ویژه گردشگران میباشد. از سویی نظرات مختلفی در رابطه با نظامی بودن، مذهبی بودن، نیایشگاه بودن این قلعه مطرح است و پیرامون آن افسانههایی نیز شکل گرفته است. در این مقاله، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و بر اساس مطالعات میدانی، پژوهشگر به بررسی اهمیت این قلعه، موقعیت سوقالجیشی آن و داستانها و افسانههای مربوطه پرداخته که برخی از آنها مربوط به تاریخ ایران و آذربایجان میباشد.
Machine summary:
بررسي اهميت تاريخي و فرهنگي «قيز قالاسي» (قلعه دختر) در باکو (جمهوري آذربايجان) اِلمار حسن آف 1 چکيده بررسي پیشینه و ویژگیهای جغرافيايي قیز قالاسي بر اساس مدارک و افسانههاي موجود نشان ميدهد که اين مکان تاريخي در کشور آذربايجان داراي اهمیت خاصي است.
يکي از اين آثار تاريخي در ايچريشهر، قلعه دختر است که از گذشته تاکنون باعث شهرت شهر باکو و ايچريشهر بوده است.
سبک نگارش اين کتيبه به سبک قرن دوازدهم ميلادي نزديک است، که ميتواند نشان آن باشد که قلعه دختر در اين دوره بنا شده است.
تاکنون از سوي نويسندگان آذربايجاني ديدگاههاي متفاوتي درباره تاريخچه قلعه طرح شده است؛ برخي از آنان معتقدند که ساخت اين بنا مربوط به روزگار سومريان است و برخي ديگر همچنان ميکوشند تا اثبات کنند که اين قلعه در قرن دوازدهم ميلادي ساخته شده است (Əlyazma, “Azərbaycan Tarixi Abidələri”, 1897: 56).
نويسنده ديگر، فريد الکبرلي تأييد ميکند که قلعه دختر در قرن دوازدهم ميلادي توسط شروانشاه اخستان ساخته شده است (https://az.
بررسيهاي تاريخچه قلعه دختر نشان ميدهد که برخي نويسندگان به آن، قلعه «جذاب و مرموز» ميگويند؛ چراکه از علامتها و نشانههاي معماري در اين قلعه براي «تقويم خورشيدي» استفاده شده است (Саламзаде А.
تصوير 1: نمايي از قلعه دختر «قيزقالاسي» در باکو (منبع: نگارنده) با توجه به مطالعات صورت گرفته ميتوان گفت، در دوره صفوي بناهاي معماري به شکل آناتومي انسان ساخته ميشده است و ساختار آناتومي اين قلعه به شکل زن و مرد و بسیار با ظرافت خاص معماري اسلامي کار شده است.