Abstract:
نشانهشناسی فرهنگی مفهومی است که در پی انتخاب عناصر فرهنگی به عنوان نخستین موضوعات مورد بررسی از سوی نشانهشناسان ایجاد شد. این دانش مدلهای ذهنی و مادیای را که برای درک فرهنگ خود و دیگری میسازیم بررسی مینماید؛ از این رو صرفاً با یک فرهنگ منفرد مواجه نیست، بلکه بیشتر با روابط میان فرهنگها درگیر است. بنابراین، از جمله کاربردهای این دانش، بررسی متونی است که به طور همزمان میزبان دو یا چند فرهنگاند. متن نوشتاری کتاب نفثهالمصدور زیدری نسوی نیز از جمله متونی است که به واسطهی گزارش آشوب ناشی از حضور مغولان در ایران، در زمرهی متون چندفرهنگی قلمداد میشود. از این رو در این مقاله تلاش بر این است تا با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی متن نفثهالمصدور از منظر نشانهشناسی فرهنگی پرداخته شود. بدین منظور پس از تعریف مفاهیم نظری مرتبط با نشانهشناسی فرهنگی و الگوی مکتب تارتو، به تبیین جایگاه خود و دیگری فرهنگی در متن نفثهالمصدور پرداخته میشود و سپس نحوهی بازنمایی رمزگانهای زبان، کمیّت، حرکت، دین، ابزار و معماری در ارتباط با خود و دیگری مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج تحقیق حاکی از غالبیت شورش بر نظم درون است و این غلبه در رمزگانهای مرتبط با بافت انتزاعیترِ ادبیِ متن مشهودتر است.
Cultural semiotic is a concept which counts as an earlier matter for analyzing which always have been created by semioticians in order to choosing cultural elements. This science analyzes the mental and material methods which have created for better realize from own culture and other cultures, so they are not face to just single culture and mostly engaged with relations among the cultures, therefore, one of usage of this science is to analyzing texts that hosts one or several cultures. writing text of Nafsatolmasdoor book by Zeydari-ye Nasavi is such text that have written because of reporting chaos made by presence of Mongolian in Iran which counts as a multi-cultural text. So in this essay we try to analyze Nafsatolmasdoor’s text from Cultural semiotic point of view by descriptive and analyzing method. For this goal after definition of theorical concepts related to cultural semiotic and Tartu school pattern we try to positioning own and others culture’s place in mentioned book’s text and then how to representing language codes, quantity, act, religion, means and architecture in relation with own and others will be analyzing under this essay. The results of research suggest that majority rioted on system and this majority mostly related to codes with literature imaginary structure and much more tangible in this section.
Machine summary:
١-١- بیان مسئله بر اساس آنچه گفته شد و بر مبنای الگویی که در راستای گسترش مفاهیم طرح شده در حوزة نشانه شناسی فرهنگی، بعدها تحت عنوان الگوی نشانه شناسی مکتب تارتو خوانده شد، هر فرهنگ در مقابل فضایی بیرونی که مترادف با بینظمی، طبیعت ، آشوب و وحشیگری است ، خود را نظم فرهنگی در نظر میگیرد و به همین دلیل ما در طول تاریخ شاهد شکل گیری مفاهیمی همچون بربر، وحشی و هیولا هستیم که اگرچه از منظر نشانه شناسی فرهنگی فاقد مابه ازای خارجیاند، مترادفی برای مفهوم دیگری فرهنگی به شمار میروند.
بدین منظور ضمن تعریف مفاهیم نظری مرتبط با نشانه شناسی فرهنگی و الگوی مکتب تارتو (Tartu School Model)، به تبیین جایگاه خود و دیگری فرهنگی در متن نفثه المصدور پرداخته میشود، بر مبنای الگوی تعدیل شدة روابط بین فرهنگی سجودی (١٣٨٨ب : ١٥٣)، رویکردهایی که در ارتباط با خود و دیگری فرهنگی بازنموده در متن نفثه المصدور وجود دارد شناسایی میشود، و سپس نحوة بازنمایی رمزگان های زبان ، کمیت ، حرکت ، دین ، ابزار و معماری در ارتباط با خود و دیگری مورد بررسی قرار میگیرد.
بر کسی پوشیده نیست که از رهگذر رویارویی دوگان نظم و آشوبی که با حملۀ اعراب به ایران شکل گرفت ، ایرانیان اسلام را به عنوان دین خود برگزیدند و از آنجا که کتاب آسمانی این دین ، به زبان عربی بود، بازنمایی زبان کنشگران عرب در متون فرهنگی زبان فارسی (اعم از گفتاری و نوشتاری) بیشتر جنبۀ ایدئولوژیک داشت ؛ چنانکه در مقدمۀ یزدگردی بر نفثه المصدور نیز به نفوذ و شیوع دین اسلام و علوم متعلق بدان به عنوان یکی از دلایل تغییر سبک نثر سادة پیشین نگریسته شده است (زیدری نسوی، ١٣٩٦: یک ).