Abstract:
تحلیل راهبردی یا سوات روشی برای دستیابی به راهبردهای سازمان از طریق شناخت نقاط قوت و ضعف درونی سازمان و فرصت¬ها و تهدیدهای بیرونی آن است. تحلیل سوات روشی برای ترسیم وضعیت موجود و مطلوب سازمان است. در این روش براساس شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید و نوع¬شناسی محیط سازمان، راهبردهای قوت ـ فرصت، قوت ـ تهدید، ضعف ـ فرصت و ضعف ـ تهدید ارائه می¬شود. با کمک ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) ماتریس SPACE برای تعیین و ارزیابی موقعیت سازمان به کار می¬رود و به کمک آن راهبرد فعلی و مطلوب ترسیم می¬شود. پس از تعیین موقعیت از طریق ماتریس QSPM به ارزیابی و اولویت¬بندی راهبردها و انتخاب راهبرد بهینه پرداخته می¬شود.
روش سوات برحسب گردآوری اطلاعات اکتشافی ـ توصیفی (کشف عناصر چهارگانه و توصیف ابعاد آن در جامعه مورد بررسی)، بر حسب کاربرد ارزیابی ـ راهبردی (ارزیابی سازمان و محیط و ارائه راهبرد برای تقویت و بهبود) و نوع پژوهش تلفیقی (کمی ـ کیفی، در شناخت عناصر و ابعاد از طریق اسناد، مصاحبه، روایت¬ها کیفی و درجه¬بندی، اولویت¬بندی و وزن¬دهی و محاسبه اولویت راهبردها کمی) است. با توجه به نگاه به آینده و ترسیم وضعیت مطلوب در آینده از نوع پژوهش¬های آینده¬پژوهی نیز به شمار می¬رود. واحد تحلیل این روش دارای سطوح مختلف خرد، میانه و کلان است. در جامعه آماری ویژگی بارز جامعه که به نخبگان معروف هستند شناخت کامل از فضای داخلی و بیرونی سازمان و احاطه به ابعاد موضوع است. حجم نمونه مشخصی ندارد و کفایت حجم نمونه در متن پژوهش مشخص می¬شود. حجم پیشنهادی مطلوب برای گرداوری اطلاعات در این روش در صورتی که از شیوه کل¬شماری یا سرشماری استفاده نشود 60 تا 70 نفر است. روش نمونه¬گیری در سوات به موضوع و ویژگی جامعه آماری بر می¬گردد اما عمدتا از شیوه نمونه¬گیری گلوله برفی و روش تیپیک استفاده می¬شود تا اینکه به اشباع نظری دست یابد. تکنیک¬های گرداوری اطلاعات مطالعه اسناد و مدارک و کتابخانه¬ای، مصاحبه انفرادی یا گروهی، پرسشنامه و کارت متوازن است.
Machine summary:
(احمدی و دیگران، 1390: 65) گام Formulation Implementation Evaluation Andrews Ansoff Igor Formation Strategy اول در مراحل برنامه ریزی استراتژیک تعیین رسالت، اهداف و ماموریتهای سازمان است و پس از آن میتوان از طریق تحلیل SWOT که یکی از ابزارهای تدوین استراتژی است، برای سازمان استراتژی طراحی کرد که متناسب با محیط آن باشد.
جدول شماره (2): راهبردهای ماتریس تحلیلی SWOT {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} راهبرد قوت ـ فرصت (SO): این راهبرد به دنبال این است که چگونه میتوان با بهرهگیری از نقاط قوت حداکثر بهرهبرداری را از فرصتها انجام داد.
روششناسی SWOT روش SWOT که از طریق شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید به شناخت وضعیت موجود سازمان و نظام ارتباطی پرداخته و از رهگذر آنها راهبردهایی برای آینده ارائه میدهد یک نوع مطالعه آینده و آیندهپژوهی به حساب میآید.
این شیوه را میتوان در چهار مرحله اجرا کرد: مرحله نخست: بررسی و ارزیابی سازمان و محیط مرتبط با آن به منظور شناسایی و تعیین نقاط قوت و ضعف، فرصت و تهدید.
مرحله سوم: در این مرحله باید اهمیت نقاط قوت و ضعف و احتمال وقوع فرصتها و تهدیدها برای سازمان یا محیط مورد مطالعه با کمک نخبگان مشخص شود.
با استفاده از اعـداد حـاصـل از تـکـمـیـل مـاتـریـس هـای شـمـاره (5) و (6) کـه حـاصـل ارزیـابـی عـوامـل کـلیـدی مـحیطی (داخلی و خارجی) است، با ترسیم ماتریس (SPACE) مـوقـعیت راهبردی سازمان را تعیین کرده، راهبردهای کلان و اصلی آن را برای مواجهه با عوامل محیطی شناسایی میشود.