Abstract:
مخاطرات طبیعی همیشه و در همه زمانها به صورت ناگهانی رخ دادهاست. جوامع انسانی همیشه از این مخاطرات زیانهای بسیار زیادی دیدهاند. یکی از راههای مقابله با این مخاطرات افزایش تاب آوری جوامع در مقابل این خطرات است. هدف این پژوهش بررسی و سنجش میزان تفاوت تاب آوری جوامع شهری و روستایی در برابر مخاطرات طبیعی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق را تمام سرپرستان خانوارهای شهری (146717نفر) و روستایی (21763نفر) شهرستان زاهدان تشکیل میدهد که از میان آنها حجم نمونهای با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 322 پرسشنامه جداگانه به صورت تصادفی طبقهبندی شده تکمیل شدهاست. در این پژوهش برای تجزیهوتحلیل دادهها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شدهاست. نتایج پژوهش نشان میدهد که میزان تاب آوری اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیرساختی در جوامع شهری بالاتر از جوامع روستایی است و به عبارت دیگر تاب آوری جوامع شهری در سه شاخص اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیرساختی در حد مطلوب و در جوامع روستایی در حد نامطلوب است. تنها در شاخص سرمایه اجتماعی است که میزان تاب آوری جوامع روستایی بالاتر از جوامع شهری است و جوامع روستایی در شاخص سرمایه اجتماعی بالاتر از حدمطلوب ولی جوامع شهری پایین تر از حد مطلوب ارزیابی شده است.
Natural hazards have always happened suddenly, and human societies have suffered a lot from them. One of the ways to cope with those hazards is to increase the resilience of communities against them. The purpose of this study is to investigate the extent to which rural and urban communities are discriminated against natural hazards. The present research is descriptive-analytic in terms of method and applied in term of purpose. The statistical population of the study consists of all the heads of urban households (147,717) and rural familes (21,763) in Zahedan. Among them, a sample of 322 was elicited by using Cochran's formula, and the participants completed questionnaires. In this research, descriptive and inferential statistics were used to analyze the data. The results of the research show that the level of economic, socio-cultural and infrastructure resilience in urban societies is higher than that in rural societies. In other words, the resilience of urban communities in these three indicators is desirable, but it is undesirable in rural communities. It is only in the social capital index that the resilience of rural communities is higher than that in urban societies. Also, in this very index, rural communities rank higher than the average, while urban ones are lower than desirable.
Machine summary:
جدول ٣- سنجش و بررسي تاب آوري اقتصادي در جوامع شهري و روستايي با استفاده از آزمون تي تک {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع : يافته هاي پژوهش ،١٣٩٧ سنجش شاخص اجتماعي – فرهنگي همان گونه که در جدول شماره ٤ مشـاهده مـيشـود ميـزان تـاب آوري اجتمـاعي- فرهنگي در بين جوامع شهري و روستايي مقايسه شده است .
سنجش شاخص سرمايه اجتماعي باتوجه به جدول ٦ ميزان تاب آوري سرمايه اجتماعي در بخش گويه هاي مربوط بـه جوامع شهري گويه مشارکت ميان جوامع ، بخش خصوصـي و مقـام هـاي محلـي بـراي کاهش خطر پذيري با ميانگين ٣/٠٥٩ بيشترين ميانگين را دارد و گويه ميزان همبستگي بين مردم در صورت وقوع مخاطره با ميـانگين ٢/٧٧٣ کـم تـرين ميـانگين را بـه خـود اختصاص داده است .
جدول ٩- سنجش و بررسي تاب آوري سرمايه اجتماعي در جوامع شهري و روستايي با استفاده از آزمون تي تک {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع : يافته هاي پژوهش ،١٣٩٧ در سطح جهاني، تغييرات زيادي در نگرش به مخاطرات طبيعي ديـده مـيشـود؛ بـه طوري که ديدگاه غالب از تمرکز صرف بر کاهش آسيب پذيري به افزايش تاب آوري در مقابل سوانح تغيير پيدا کرده است .
سنجش تاب آوري سرمايه اجتماعي نشـان مـيدهـد کـه ميـزان تـاب آوري سـرمايه اجتماعي در بخش گويه هاي مربوط به جوامع شهري گويه مشارکت ميان جوامع ، بخش خصوصي و مقام هاي محلي براي کاهش خطـر پـذيري بـا ميـانگين ٣/٠٥٩ بيشـترين ميانگين را دارد و گويه ميزان همبستگي بين مردم در صورت وقوع مخاطره با ميـانگين ٢/٧٧٣ کم ترين ميانگين را به خود اختصاص داده است .