Abstract:
هدف از پژوهش حاضر مقایسۀ انگیزش و هیجانهای تحصیلی دانشآموزان براساس نیمرخهای درگیری تحصیلی در آنها با رویکردی فرد-محور بود. بدین منظور تعداد ۵۸۶ نفر از دانشآموزان پایۀ نهم از دبیرستانهای شهر تهران به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای سه مرحلهای انتخاب شده، و به پرسشنامههای درگیری تحصیلی، انگیزش تحصیلی و هیجانهای تحصیلی پاسخ دادند. با استفاده از روش تحلیل نیمرخ نهفته چهار نیمرخ از درگیری تحصیلی دانشآموزان مشخص شد، که با عناوین نیمرخ درگیری زیاد، درگیری متوسط، درگیری کم و حداقل درگیری نامگذاری شدند. این چهار گروه در کارکردهای انگیزشی و هیجانی تفاوت داشتند، بهاینصورت که میزان هیجان لذت در دانشآموزان با نیمرخ درگیری زیاد در بالاترین حد و در نیمرخ حداقل درگیری، کمترین مقدار بود. هیجان منفی اضطراب در دانشآموزان با نیمرخ حداقل درگیری، بیشترین و در نیمرخ درگیری زیاد، کمترین میزان بود. برای انگیزش درونزاد و برونزاد نیز در دانشآموزان با نیمرخ درگیری زیاد، بیشترین میزان و در نیمرخ حداقل درگیری کمترین میزان به دست آمد، اما بیانگیزشی در نیمرخ حداقل درگیری بیشترین میزان و در نیمرخ درگیری زیاد، کمترین میزان را داشت. الگوهای به دست آمده نشاندهندۀ این است که، انگیزش و هیجانهای تحصیلی دانشآموزان به عنوان تابعی از ترکیب ابعاد درگیری تحصیلی تغییر میکند. این مطالعه نه تنها شواهد تجربی از ماهیت چندبعدی درگیری تحصیلی را نشان میدهد، بلکه در رابطه با انگیزش و هیجانهای مرتبط با پیشرفت نیز کاربرد دارد. در نظر گرفتن ابعاد چندگانۀ درگیری تحصیلی دانشآموزان به صورت همزمان با دیدگاه فرد-محور، استفاده از یک رویکرد مفید برای نشان دادن ناهمگنی نمونه، پیدا کردن الگوهای متفاوت درگیری تحصیلی و پیشایندهایش را نوید میدهد.
Machine summary:
در جديدترين پژوهش هاي انجام شده توسط ريو و تي سانگ (٢٠١١) بعد جديدي با عنوان بعد عاملي به اين سازه اضافه شده است (ريو و تي سانگ ، 12 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 Christenson, Reschly & Wylie 2 Wang & Eccles 3 Li & Lerner 4 Archambault, Janosz, Fallu & Pagani 5 Holcombe 6 Academic engagement 7 Skinner, Kindermann, Connell & Wellborn 8 Finn 9 Linnenbrink & Pintrich 10 Fredricks, Blumenfeld & Paris 11 Jimmerson, Campos & Greif 12 Reeve & Tseng ٢٠١١؛ ريو، ٢٠١٢).
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 behavioral engagement 2 emotional engagement 3 agentic engagement 4 Peck 5 Bono 6 Simons-Morton & Chen 7 Selman, Dishion & Stormshak 8 Dishion 9 Miller & Bymes عابديني، حجازي، سجادي و قاضي طباطبايي (١٣٨٧) در مطالعه اي روابط علي ميان اهداف اجتنابي- عملکردي، ابعاد رفتاري، عاطفي، شناختي و رفتاري-اجتماعي درگيري تحصيلي و پيشرفت تحصيلي را در دانش آموزان دختر دبيرستاني بررسي کردند.
علاوه بر نوع انگيزش ، هيجان هايي که دانش آموزان در موقعيت هاي آموزشي تجربه ميکنند از عامل هاي بسيار مهم و تأثيرگذار بر يادگيري و پيشرفت تحصيلي است (پکران و لينن برينک - ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 Self- determined 2 Ratelle, Guyay & Vallerand 3 Carver & Harmon-Jones 4 Patrick, Ryan & Kaplan 5 Lee, Kim & Ahn 6 Chi گارسيا١، ٢٠١٤).
نتايج مطالعات نشان داده است هيجان هايي که دانش آموزان در کلاس و مدرسه تجربه ميکنند ميزان درگيري آنها در فعاليت هاي تحصيلي را پيش بيني ميکنند (پکران و همکاران ، ٢٠١٠ ؛ پکران و لينن برينک -گارسيا، ٢٠١٢؛ آينلي، کريگان و ريچاردسون ٢، ٢٠٠٥؛ لينن برينک ٣، ٢٠٠٧؛ آينلي و آينلي، ٢٠١١؛ کينگ ، مک اينري، گانوتيس و ويلاروسا٤، ٢٠١٥؛ رستگار، ١٣٩١؛ بردبار و يوسفي، ١٣٩٥؛ کاوسيان ، کديور و فرزاد، ١٣٩١؛ رباني و همکاران ، ١٣٩٦).