Abstract:
در حقوق مسئولیت مدنی، جبران هر چه بیشتر خسارات زیان دیده همواره مورد توجه بوده و در راستای رسیدن به این هدف تدابیری نیز اندیشیده شده است که یکی از آن ها مسئولیت مدنی ناشی از فعل غیر یا به تعبیر حقوق انگلیس مسئولیت نیابتی می باشد. مسئولیت مدنی مذکور اگر چه با توجه به اصل شخصی بودن مسئولیت باید به صورت محدود و استثنایی تفسیر شود اما امروزه با توجه به گستردگی مصادیق آن، مسئولیت مذکور دارای اقسام قابل تفکیک از هم می باشد که با توجه به احکام و قواعد خاص حاکم بر هر یک از آن ها به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می گیرد و مسئولیت مدنی مراقب ناشی از اعمال اشخاص نیازمند مراقبت یکی از اقسام آن می باشد. هدف و فلسفه ی مسئول دانستن مراقب در جبران خسارات ناشی از افعال زیان بار اشخاص نیازمند مراقبت، حمایت از فاعل فعل زیان بار از یک سو و حمایت از زیان دیده از سوی دیگر می باشد در واقع از آن جایی که در اکثر موارد شخص تحت مراقبت توان جبران خسارت را ندارد و جبران خسارت از وی به لحاظ عدم تمکن مالی مشکل می باشد، مراقب به همراه شخص تحت مراقبتش در برابر زیان دیده مسئولیت تضامنی دارند و هر دو در برابر زیان دیده مسئول جبران خسارات می باشند که در این بین یکی خطاکار واقعی است و دیگری به حکم قانون و یا بر اساس قرارداد مسئول اعمال وی می باشد.
Machine summary:
طبق قوانین اصولا مسئولیت متوجه شخصی است که مرتکب فعل یا ترک فعل زیانباری شده است و در مسئولیت مدنی این فاعل فعل زیانبار است ۱ عمید، حسن، فرهنگ عمید تهران جاویدان چاپ ۱۱، ۱۳۵۳، ص ۹۵ ۲ جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق تهران گنج دانش ابن سینا، چاپ اول، ۱۳۴۶، ص ۶۴۲ جعفری لنگرودی، محمد جعفر، همان منبع پیشین ) ترمینولوژی حقوق)، ص ۶۴۳ حسینی نژاد حسینقلی مسؤولیت مدنی تهران جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران چاپ اول، ۱۳۷۰، ص ۱۳ ه دهخدا ، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، دوره ی ۱۶ جلدی انتشارات دانشگاه تهران چاپ دوم، ۱۳۷۷، ص ۴۳۱ هم تابستان ۱۳۹۸ که اصولا باید مسئول باشد اما هر از گاهی شخصی مسئولیت مدنی ناشی از فعل زیانبار دیگری را بر عهده دارد که این نوع مسئولیت و جبران خسارت مبتنی بر نیابت است که در نظام کامن لا (Common law) تحت عنوان مسئولیت نیابتی مطرح است در این نوع مسئولیت گویا شخصی به نیابت از دیگری برای او ایجاد مسئولیت میکند حقوق کشور ما با مفهوم مسئولیت نیابتی جبران خسارت آشنا نیست حقوق نوشته نهاد مسئولیت ناشی از فعل دیگری متکفل بیان قواعد جبران خسارت از سوی شخص ثالث بجای دیگری است و نویسندگان ما چندان توجهی به تفاوت مبنایی جبران خسارت نیابتی به مفهوم مذکور در نظام کامن لا با کشور ما نداشته اند.