Abstract:
با توجه به اینکه مناطق روستایی بخش عمدهای از منابع طبیعی را در برمیگیرند؛ برنامهریزی جهت رفع مسائل و بهکارگیری شیوههای کارآمد، جهت بهرهبرداری و مدیریت بهینه آن میتواند راهگشای بسیاری از مشکلات زیست محیطی و اقتصادی – اجتماعی در زمینه توسعه روستاها باشد. روش تحلیل دادهها با استفاده از مدل فرایند تحلیل شبکهای است که پس از تنظیم پرسشنامه در اختیار 22 نفر از کارشناسان خبره قرار گرفت که با نظرسنجی از آنان، وزنهای مناسب هر معیار و زیر معیار تعیین شد. یافتهها حاکی از آن است چالشهایی ازجمله عدم وجود دستورالعمل تخصـصی ارزیـابی بـرای هـر یـک از پروژههای مشمول ارزیابی محیطی، عدم غربالگری در ارزیابی اثرات منابع محیطی، مشخص نبودن بحث منابع محیطی در آمایش سرزمین و جایگاه قانونی، فقدان اصلاح نظام بهرهبرداری از منابع طبیعی و مهار عوامل ناپایدار، عــدم بازدارنــدگی و ضــمانت اجرایــی در قــوانین ارزیــابی منابع محیطی که به ترتیب دارای ضریب تاثیر (013/0)، (011/0)، (01/0)، (009/0)، (008/0) میباشند؛ ازجمله مهمترین چالشها و دسترسی به امکانات و تخریب زیستمحیطی در روستا، ضعف سازوکار قانون در صیانت از منابع، ضعف مقررات در سرمایهگذاری منابع قانونی که به ترتیب دارای ضریب تاثیر (0004/0)، (0006/0)، (0007/0)، ازجمله کماهمیتترین چالشهای پیش روی مدیریت منابع طبیعی هستند.
Machine summary:
یافته ها حاکی از آن است چالش هایی ازجمله عدم وجود دستورالعمل تخصـصی ارزیـابی بـرای هـر یـک از پروژه هـای مشمول ارزیابی محیطی، عدم غربالگری در ارزیابی اثـرات منـابع محیطـی ، مشـخص نبـودن بحـث منـابع محیطی در آمایش سرزمین و جایگاه قانونی، فقدان اصلاح نظام بهره برداری از منابع طبیعی و مهـار عوامـل ناپایدار، عــدم بازدارنــدگی و ضــمانت اجرایــی در قــوانین ارزیــابی منـابع محیطـی کـه بـه ترتیـب دارای ضریب تأثیر (٠/٠١٣)، (٠/٠١١)، (٠/٠١)، (٠/٠٠٩)، (٠/٠٠٨) می باشند؛ ازجمله مهم ترین چالش ها و دسترسی به امکانات و تخریب زیست محیطی در روستا، ضعف سازوکار قانون در صیانت از منابع ، ضـعف مقررات در سرمایه گذاری منابع قانونی که به ترتیب دارای ضریب تـأثیر (٠/٠٠٠٤)، (٠/٠٠٠٦)، (٠/٠٠٠٧)، ازجمله کم اهمیت ترین چالش های پیش روی مدیریت منابع طبیعی هستند.
(Development Foundation,1996-2003 (رجوع شود به تصویر صفحه) در رابطه با موضوع مورد مطالعه پژوهش هایی صورت گرفته به گونه ای که نتایج پژوهش هـای قربـانی و همکـاران (١٣٩٣) و عابدی سروستانی، (١٣٩٤) نشان داد که تصمیم های شوراهای اسلامی روستایی از مقبولیت زیادی در بـین مـردم برخوردار میباشد و میتوان به مشارکت این شوراها در حفاظت از منابع طبیعی امید زیادی و کنشـگران اصـلی مـیتواننـد بازوی اجرای مدیریت پایدار منابع طبیعی باشند.
در خارج از کشور مطالعات متعددی در رابطه با مدیریت منابع طبیعی انجام شده است برخـی از پژوهشـگران اشـاره می کنند که به پژوهش های Jessiva coria و همکاران (٢٠١١) اشـاره کـرد کـه بخـش اعظـم بهبـود در اسـتانداردهای زندگی در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه را مربوط به بهره برداری از منابع تجدید ناپذیر و تجدیـد پـذیر مـی- دانند.