Abstract:
جهان عرصه رقابت و همکاری بازیگران سیاسی- فضایی و کنشگران اقتصادی برای تأمین امنیت، حفظ منافع ملی و بهرهگیری از فرصتها، برای افزایش سطح رفاه و برخورداری از امتیازات است. یکی از مهمترین عوامل دسترسی به این مهم، سیاستگذاری و بهکارگیری قدرت دریایی است. هنر استراتژیستها برای بهرهگیری از دریا، منوط به تدوین راهکارهای هدفمند و طرحهای عملیاتی بلندمدت است. استراتژی دریایی، بهمعنای توانایی یک کشور در استفاده کامل، آزادانه و امن از دریاها برای دستیابی به اهداف ملی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقادانه نظریههای مطرح قدرت دریایی و ارائه تعریفی جدید از استراتژی دریایی است که تمام مؤلفههای تأثیرگذار بر قدرت دریایی را دربرگیرد. این پژوهش از لحاظ هدف، بنیادی و به روش توصیفی و تحلیلی انجامشده و دادهها و اطلاعات موردنیاز آن نیز به روش کتابخانهای (کتب، نشریات و اینترنت) گردآوری شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مؤلفههای اثرگذار در تدوین استراتژی دریایی عبارتند از: اقتصاد دریایی، نیروی دریایی، فرهنگ دریایی، جغرافیا، قوانین و مقررات و همچنین سیاست و دپیلماسی منطقهای و جهانی که نیاز به مدیریت یکپارچه و هماهنگ در تمامی زمینهها دارد.
Machine summary:
استراتژي بزرگ ، مسير جامع قدرت براي دستيابي به اهداف ملـي اسـت و استراتژي دريايي در جهت تمام جنبه هاي قدرت ملي است که به منافع ملت در دريا مرتبط است (٢٠١٣٧,Hattendorf).
در اين دوره استراتژي دريايي در جهت تمام جنبه هاي قدرت ملي اسـت که به منافع ملت در دريا مرتبط است .
عرصه هاي فعاليت نيروي دريايي {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 1- Gunboat Diplomacy مؤلفه هاي کليدي نيروي دريايي در دوره کنوني نيز شامل ممانعت دريايي، کنترل دريا و نمايش قدرت است .
برخي از مهم ترين آثار و منابع معتبر داخلي که تا حـدودي بـه موضـوع پـژوهش حاضـر نزديـک ميباشند، عبارتند از: - رستمي و زهدي (١٣٩١) در پژوهشي تحت عنوان "جايگـاه دريـا در راهبـرد دفـاعي جمهـوري اسلامي ايران و راهکارهاي تحقق و الزام هاي آن " که در مرکز تحقيقات راهبردي دفاعي بـه انجـام رسيده است ؛ ابتدا به جنبه هاي عملياتي و تاثيرگذار دريا در عمليات هاي نظامي اشاره شد و سـپس 1- Sea power جايگاه دريا، در راهبردهاي نظامي و دفاعي تشريح گرديـد.
اين موضوع مهمي است که امروزه نقش اساسي در پيشبرد راهبردها، اهداف و روش ها دارد و قاعدتاً از مؤلفه ها مهم استراتژي دريايي، در محيط هاي منطقه اي و بين المللي نيز است .
با اين اوصاف ، راهبرد کلان دريايي که موضوع پژوهش حاضر است ، هم سو نمودن جامع تمام جنبه هاي قدرت دريايي براي دستيابي به اهداف و منافع ملي در يک موقعيت و شرايط خاص با اعمال درجاتي از کنترل در دريا ميباشد.