Abstract:
ﻣﺮوزه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت آﻣﺎﯾﺸﯽ در ﻋﺮﺻﻪﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺷﻬﺮی ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﻬﻤﯽ دارد. آﻣﺎﯾﺶ ﺷﻬﺮی درواﻗﻊ ﺗﻮﺳﻌﻪی ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ درراﺳﺘﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪی ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻬﺮی را ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﺗﻼش ﻣﯽﮐﻨﺪ اﻧﺴﺠﺎم ﺷﻬﺮی را ازﻃﺮﯾﻖ ﺗﻮﺟﻪ ﻫﻢزﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎی ﮐﻼن و ﺧﺮد ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎزد و ﺗﻘﺎﺑﻞﻫﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ. ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ، ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی ﺣﺎﺿﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ در ﭼﺎرﭼﻮب اﯾﻦ روﯾﮑﺮد ﻣﯽﺗﻮان در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎی ﺑﺎارزش ﺷﻬﺮی، ﻧﻈﯿﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی «ﻣﯿﺪان ﺷﻬﺪای ﻣﺸﻬﺪ»، ﺗﻘﺎﺑﻞ ارﺗﻘﺎی ﻫﻮﯾﺖ و ﺷﺮاﯾﻂ زﻧﺪﮔﯽ را ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﺮد و ﺷﺮاﯾﻂ را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﯿﺪ. ﺷﯿﻮهی ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ازﻧﻮع ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺷﮑﻞ وﯾﮋه درراﺑﻄﻪ ﺑﺎ دﺑﯿﺮﺳﺘﺎن ﺷﺮﯾﻌﺘﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﻢ ﻣﯿﺪان ﺷﻬﺪا و ﻗﺪﯾﻤﯽﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮﮐﺰ آﻣﻮزش ﻣﺪرن ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪلﻫﺎی» ﻣﺴﺎﻓﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد «و» ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺒﮑﻪ «، ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪی ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ470 داﻧﺶآﻣﻮز آن، روزاﻧﻪ 3800 ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﺳﻔﺮ در ﺷﻌﺎع ﺑﯿﺶ از6 ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻣﯿﺪان و ﺑﺎ ﻫﺪف آن اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ درﻣﻮرد ﮐﺎرﮐﺮد ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﯿﺪان ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد. ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪدﻟﯿﻞ اﻧﻄﺒﺎق اﯾﻦ ﮐﺎرﮐﺮد ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻫﻮﯾﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ، ﺗﺪاوم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺒﺐ ارﺗﻘﺎی ﻫﻮﯾﺖ و ﻧﯿﺰ ﺷﻠﻮﻏﯽ و ﮐﺎﻫﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺤﯿﻂ زﻧﺪﮔﯽ اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده ﺷﺪه اﺳﺖ. روﯾﮑﺮد اﻧﺴﺠﺎمﺑﺨﺸﯽ آﻣﺎﯾﺸﯽ در اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ«ﮐﺎرﮐﺮد ﻋﻨﺎﺻﺮ»، ﻫﺮﯾﮏ از اﺟﺰاء را در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ و ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻣﻌﯿﺎر ﺗﻌﺎدل، ﺳﻌﯽ دارد ﻋﻼوهﺑﺮ ﺣﻔﻆ ﮐﺎرﮐﺮد، ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺮاﮐﻢ و اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺤﯿﻂ را ﺑﻪدﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
Machine summary:
در این زمینه ،به موضوع آمایش در مطالعات برنامه ریزی شهری طی سالهای اخیر بیشتر توجه شده است .
با این حال ،در کشور ما به این موضوع در ادبیات علمی برنامه ریزی شهری در مقیاس شهر و محله کمتر توجه شده است ؛ درحالی که کمبود آن در جهت گیریهای توسعه و اقدامات ساماندهی کاملا دیده میشود.
ازجمله کاربردهای آن در مجموعه های با ارزش هویتی در شهرها به منظور ساماندهی آنها و فراهم سازی ارتقای هویت و همچنین کیفیت محیط زیست دیده میشود؛ موضوعی که در پارهای از موارد،سبب بروز 66 تقابل های ناخواسته در این زمینه شده است .
ازاین رو،در برنامه ریزی برای این عناصر باارزش ،تنها توجه به ابعاد کالبدی و فیزیکی آنها اهمیت ندارد؛ بلکه بایدموضوع کارکرد و الگوی پراکنش آنها نیز درنظر گرفته شود.
رویکرد آمایشی در مواجهه با چنین اغتشاش فضایی چگونه سبب ارتقای کلی شرایط محیط میشود؟ دربین عناصر میدان، تکیه ی ویژهی ما دراین مطالعه بر کاربری دبیرستان شریعتی،به عنوان اولین مرکز آموزش سبک جدیدشهر مشهد با قدمت حدود یک قرن است .
برای طراحی مدل نظری تحقیق ، با نگاهی به ادبیات جهانی، روشن شدکه آمایش فضایی در مناطق شهری حول چند محور اساسی زیر است : «انسجام » ( ;٢٠١٩ ,Liepaja municipality administration ;٢٠١٧ ,Laurini United Nations Human Settlements Programme, 2015: 2; Erkan, 2009; ٢٠١٨ ,Kernozhitskaya & Germanova١)؛ «پویایی » (٢٠١٧ ,Laurini)؛ «برنامه ریزی فضایی و ارتباط عناصربا یکدیگر» ( & Germanova١ Kernozhitskaya, 2018; Kernozhitskaya, 2018; Laurini, 2017; United Nations ٢ :٢٠١٥ ,Human Settlements Programme)؛ «توجه به ابعاد اقتصادی- اجتماعی و کالبدی » (١٠ :٢٠١٨ ,UN-Habitat)؛ «میانجیگری بین بازیگران ناهمگون » (٢٠١٣ ,et-al &Bertacchini )؛ «توجه به مقیاسهای کلان درکنار مقیاسهای خرد» (United Nations Human .