Abstract:
یکسونگری قرآنپژوهان و مفسران و تاکید بیش از اندازه آنان بر عامل «زمان» و کمتوجهی به عامل «مکان» به عنوان بستر رویدادهای تاریخی، موجب بروز اختلاف نظر درباره خصوصیات مکانی رویدادهای تاریخی قرآن کریم شده است. به عنوان نمونه، میتوان به مدین شعیب اشاره کرد که موقعیت مکانی و مختصات جغرافیایی آن مورد اختلاف نظر قرآنپژوهان و مفسران بوده است؛ بهطوری که بعضی از منابع و تفاسیر از آن به عنوان شهری در ساحل شرقی دریای سرخ نام بردهاند و برخی دیگر از آن به عنوان ناحیهای وسیع از شمال غرب شبهجزیره عربستان تا بخشهایی از جنوب شرقی شبه جزیره سینا یاد کردهاند. هدف این جستار تاکید بر ضرورت کاربرد اطلاعات مکانی در تحلیل و تفسیر رویدادهای تاریخی قرآن کریم است که از طریق مطالعه منابع مکتوب و اسناد و بررسی نقشهها و اطلسهای جغرافیایی و تصاویر ماهواره ای صورت گرفته است. نتایج حاصل نشان میدهد که استفاده از دیدگاههای صاحبنظران در بیان اهمیت پیوند ساختاری میان تاریخ و جغرافیا و تکیه بر جایگاه مهم مکانپژوهی میتواند تحلیل و تفسیر دقیقتری از رویدادهای تاریخی قرآن کریم به دست دهد.
Machine summary:
78O4 اهمیت توجه به جغرافیا در تحلیل رویدادهای تاریخی قرآن کریم ؛ * مطالعۀ موردی : موقعیت جغرافیایی مدین شعیب علی باقر زاده فلاح دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی ، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد ، ایران Email: 1C.
بـه عنـوان نمونه ، می توان به مدین شعیب اشاره کرد که موقعیت مکانی و مختصات جغرافیایی آن مورد اختلاف نظر قرآن پژوهـان و مفسـران بوده است ؛ به طوری که بعضی از منابع و تفاسیر از آن به عنوان شهری در ساحل شرقی دریای سرخ نام برده انـد و برخـی دیگـر از آن به عنوان ناحیه ای وسیع از شمال غرب شبه جزیرٔە عربستان تا بخش هایی از جنوب شرقی شبه جزیرٔە سینا یـاد کرده انـد.
هـدف این جستار تأکید بر ضرورت کاربرد اطلاعات مکانی در تحلیل و تفسـیر رویـدادهای تـاریخی قـرآن کـریم اسـت کـه از طریـق مطالعۀ منابع مکتوب و اسناد و بررسی نقشه ها و اطلس های جغرافیایی و تصاویر ماهواره ای صورت گرفته است .
A. , The Historical Geography of the Holy Land, Armstrong and Son, New York, 1901 کاربرد نقشه های جغرافیایی نیز مورد توجه محققان کتاب مقدس قرار گرفته است ؛١ لیکن در تحقیقات و پژوهش های قرآنی هنوز جایگاه خود را نیافته است .
عوامل جغرافیایی و ابهام زدایی از تفسیر مدین در قرآن کریم با مراجعـه بـه نقشـه ها و اطلس هـای جغرافیـایی (٩٢-٧٨ CNCaCrh١- ˊ١٤٧ reeNh!) و در نظـر گـرفتن موقعیت مکانی ناحیۀ مدین (نقشه های ١ و ٢)، ملاحظه میشود که این سرزمین با منـاطقی ماننـد درٔە رود اردن از یک سو و سواحل شرقی دریای مدیترانه از سوی دیگر مجاور بوده است .