Abstract:
یکی از ویژگیهای هنرهای اسلامی، وجود نقش های هندسی در عناصر تزیینی طاقی ایرانی چون مقرنس ها، یزدی بندی ها و گره چینی ها است. در این پژوهش، با مطالعه زمینهای تزئینات گره و بنای کهن گنبد کبود گره به عنوان نمونه موردی، تلاش برای ارائه طرحی کاربردی برای سقف این بنا می شود. برای سیر به این اهداف، گره ها از یک سو به دلیل تنوع، کثرت، پیچیدگی، آهنگ، توازن و استفاده از انواع نقوش هندسی و از سوی دیگر به دلیل مطالعات وسیعی که از سوی صاحب نظران در این زمینه ارائه شده، انتخاب گردیده اند. در این مقاله به دنبال پاسخ به پرسش های: گره و ویژگیهای آن چیست، همچنین روش های ترسیم آن به چه نحو می باشد؟ کاربست گره در الگوی سازهای سقف گنبد کبود به چه شکل می باشد؟ منجر به روش تحقیق تاریخی- توصیفی می باشد و در قالب پژوهشهای کاربردی جای می گیرد. همچنین شیوهی گردآوری اطلاعات کتابخانهای و میدانی بوده است. در مدلسازی دادهها و تصویرسازی از نرم افزار راینو و افزونه گرسهاپر بهرهگیری شده است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد بهره گیری از یک روش اجرا زمانی ایده آل و بهینه می باشد که توسط چند روش امکان سنجی و انجام گردد. سپس مشخص گردد هر روش چگونه می تواند متناسب با زمینه طراحی اجرا گردد. گنبد کبود مراغه به دلیل تناسبات خاص خود، نیازمند سقفی با ابعاد و خیز متعادل با خود بنا دارد، از سوی دیگر، ویژگی خاص تزئیناتی بنا ایجاد زمینهای مناسب برای بهره گیری از آن بر روی سقف طراحی شده میکند. در نهایت نشان داده می شود چگونه میتوان با بهره گیری از شیوه های مدرن و سنتی در کنار یکدیگر به مقاصد معاصر دست یافت.
Machine summary:
بررسی گره در هندسه اسلامی با تمرکز بر کاربرد الگوهای سازه ای در معماری معاصر (نمونه موردی: گنبد کبود مراغه) مازیار آصفی: دکتری تکنولوژی معماری، استاد تمام دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران masefi@tabriziau.
در این مقاله به دنبال پاسخ به پرسشهای: گره و ویژگیهای آن چیست، همچنین روشهای ترسیم آن به چه نحو میباشد؟ کاربست گره در الگوی سازهای سقف گنبد کبود به چه شکل میباشد؟ منجر به روش تحقیق تاریخی- توصیفی میباشد و در قالب پژوهشهای کاربردی جای میگیرد.
لذا نویسندگان بر آن شدهاند تا با مطالعه دقیق بنای گنبد کبود مراغه و نیز گنجیه تزئینات اسلامی(گره چینی) که بر بنا افزوده شده است، در پی پاسخ این باشند که به چه شکل و چگونه گره در هندسه اسلامی را با کاربردهای سازهای در معماری معاصر میتوان توسعه داد.
سوال و روش تحقیق سؤالات تحقیق عبارتاند از: 1- گره و ویژگیهای آن چیست، همچنین روشهای ترسیم آن به چه نحو میباشد؟ 2- کاربست گره در الگوی سازهای سقف گنبد کبود به چه شکل میباشد؟ این پژوهش به روش تاریخی- توصیفی و در قالب پژوهشهای کاربردی صورت گرفته و شیوهی گردآوری اطلاعات کتابخانهای و میدانی بوده است.
کاربست گره بر روی سطوح کروی (2004 ، Kaplan) اکنون با توجه به مطالب ارایه شده در رابطه با برخی از الگوهای تزئینات اسلامی و نیز دسته بندی جدول شماره ۱، ویژگی هندسی گرهها در قالب جداول مورد بررسی قرار میگیرد تا در قسمت آتی به تحلیل این ویژگیها از دیدگاه هندسه فرکتال پرداخته شود.