Abstract:
مقاله حاضر تلاش میکند، سیر نهضتهای انقلابی ـ اصلاحی و جنبش مقاومت در تاریخ اسلام و مسیحیت را بررسی کرده و زمینههای افراطگرایی و تروریسم در دین اسلام و الهیات مسیحی را تبیین کند. نهضتهای انقلابی و موضوع مقاومت در دو دین، دارای اهمیت هستند؛ همچنین بسترهای افراطگرایی و تروریسم در متون دینی اسلام و الهیات مسیحی، از مباحث مهم و درخور توجه بوده است. پژوهش ضمن بررسی نهضت انقلابی در دین اسلام و مسیحیت، کوشش میکند، با خوانشی از مبانی افراطگرایی و تروریسم در تاریخ اسلام و الهیات مسیحی را نشان دهد. این نوشتار با روش تحلیلی ـ توصیفی درصدد پاسخدهی به این سوال اساسی است که ماهیت نهضتهای انقلابی در تاریخ اسلام و تاریخ مسیحیت چگونه بوده است؟ و افراطگرایی و تروریسم در اسلام و الهیات مسیحی چه فرایندی داشته است؟ نگارنده بر این باور است که این دو، در مبانی دینی و کارکردهای الهیات در این دو موضوع تفاوت مبنایی ندارند؛ یعنی ادیان الهی در فطرت، انقلابی و آزادیخواه بوده و ضدتروریسم هستند؛ زیرا در هر دو دین و دالهای گفتمانی شکلگرفته در تاریخ اسلام و مسیحیت نهضتهای مقاومت را تجربه کردهاند. همچنین اندیشه هر دو دین، با افراطگرایی مخالف بوده و تروریسم ناشی از مسائل سیاسی بوده و ریشه دینی و اندیشهای ندارد.
Machine summary:
روش مورداستفاده در مقاله توصیفی ـ تحلیلی است، که با استفاده از منابع کتابخانهای و نوع تاریخی مطالب، فیشبرداری شده است؛ نهضت مقاومت و انقلابی در دین اسلام و مسیحیت مقایسه شده و رویکرد دو دین به موضع تروریسم نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
اما ظهور بارز این اندیشه که قالب شناختهشدهتری دارد، مربوط به جریان خوارج در دهه چهل قمری است که از آنها بهعنوان تکفیریهای صدر اسلام نام برده میشود؛ جریانی که از یک تردید و فهم غیرصحیح درخصوص اقدامات امام علی( پدیدار شده و برای اولین بار اهل قبله را تکفیر کرد و با مطرح کردن شعارهای اسلامی، قرائتی از دین ارائه کرد که مورد قبول هیچ کدام از فرق اسلامی نبود (جعفریان، 1387، ص363).
مقایسة نهضتهای «انقلابی و مقاومت» در دین اسلام و الهیات مسیحی روحانیون کاتولیک در کشورهای آمریکای لاتین با تعبیر و تفسیر جدید از بخشهای تاریخی کتاب مقدس، مانند: خروج بنیاسرائیل از مصر و شهادت حضرت عیسی(، بر این باور بودند که خداوند فقرا را بر ثروتمندان ترجیح داده است.
5. تبیین و ریشهیابی افراطگرایی و تروریسم در اسلام یا الهیات مسیحی با بررسی و مطالعه تاریخی در دو دین اسلام و مسیحیت آشکار میشود که مبانی تئوریک و نظری مقاومت و رویکرد انقلابی علاوه بر اینکه در فطرت بشری وجود دارد، در ادیان نیز مشترک است.
ـ بررسی و شناخت دقیق از اندیشه و عملکرد هریک از نهضتهای اسلامی ـ انقلابی و گروههای افراطی در اسلام و مسیحیت برای روشن شدن این موضوع که ادیان الهی انقلابی بوده و ضد تکفیر و تروریسم هستند.