Abstract:
در فراز و نشیبهای زندگی اجتماعی و ادبی نزار قبانی شاعر عرب و احمد شاملو شاعر ایرانی، وجوه اشتراک متعدّدی وجود دارد که این نوشتار به شیوه «ادبیات مقایسهای» موضوع آزادی را در اشعار این دو شاعر بررسی میکند تا تفاوت و شباهت فکری آن دو در این موضوع بهتصویرکشیده شود. مردم و حکّام در کسب و حفظ آزادی سهیم هستند که این دو شاعر به این دو مورد توجّه کرده و با استفاده از نماد و درهمآمیختن تغزل و مفاهیم سیاسی و اجتماعی، مفهوم موردنظر خود را ارائه کردهاند. شاملو، مردم آزادیخواه را ستوده است و فقر را نداشتن آزادی معرفی میکند. قبانی هم سعی میکند مردم سرزمینهای عربی را به اصلاح کارها خود فرا بخواند و بیشتر، سران کشورهای عربی را مقصر میداند ولی از فرد خاصی نام نمیبرد و خطر یهود را هم متذکّر میشود. احمد شاملو و نزار قبانی، استبداد را محکوم میکنند و مبارزه مسلّحانه را یکی از راههای رسیدن به آزادی میدانند. هر دو از سکوت مردم در برابر ظلم، استبداد و بیعدالتی بیزارند و به همین دلیل، گاهی با سرزنش، گلایه، عتاب و تحقیر با مردم، سخن میگویند. صراحت، شفافیّت و سادگی اشعار قبانی و دیریابی شعر شاملو و بیان رمزآلود وی از جمله ویژگیهای این دو شاعر در ارائه مفهوم آزادی است.
Machine summary:
البته شاملو شاعري است که ابتدا بدون گرايشهاي رمانتيک به عرصه شعر وارد ميشود و در دوره اي از زندگي ادبي به عاشقانه پردازي روي ميآورد؛ اما نزار از ابتدا به شاعر زن و شراب شهرت يافت و بعدها مسائل سياسي و اجتماعي جهان عرب را به شعر خود راه داد و هم چنين ، شاملو ١٢٧ بر خلاف قباني براي همسر و اعضاي خانواده اش مرثيه نسروده است .
با مرور آنچه بيان شد اين طور استنباط مي شود که احمد شاملو و نزار قباني هردو مردم را براي کسب آزادي ترغيب مي کنند و براي به دست آوردن آن توسل به اسلحه و روش مسلحانه را نيز مجاز مي شمارند؛ ولي به نظر مي رسد قباني در بيان چنين مفهومي صريحتر و بي پرواتر عمل کرده است .
در اين بخش از اشعار هم به نظر مي رسد که بيان شاملو نسبت به نزار صراحت کمتري دارد؛ چراکه وي براي بيان مظاهر استبداد از رمز مدد جسته و حتي وقتي شاعر در زندان است و شعر مي سرايد از آزادي از تعلقات نفساني سخن مي گويد.