Abstract:
قتل خالدسعید و تولد گروه فیسبوکی «ما همه خالدسعید هستیم» در تحولات انقلابی کشورهای عربی و به ویژه مصر جایگاه ویژهای دارد. این قتل، جرقهای بر انبار در حال انفجار مصر بود و گروه فیسبوکی هم نقطه عطفی در کاربرد فضای مجازی در حوزه سیاست مصر، آن هم در موضوع تحولات انقلابی. این در حالی است که رابطه سیاست و فضای مجازی به عنوان دو عرصهای که شاهد حضور افراد با سنین، جنسیت و علایق مختلف بوده و ظرفیتهای مختلفی دارند مورد اختلاف وجدال صاحبنظران بوده است. این تحقیق با نگاه به نظریه حوزه عمومی و حوزه عمومی جایگزین به دنبال پاسخ به این سئوال است که سیاست در فضای سایبر و بویژه شبکههای اجتماعی به عنوان یک جایگزین آگورای آتنی چه جایگاهی دارد؟ در مقام پاسخ به سوال، گروه فیسبوکی «همه ما خالدسعید هستیم» کانون توجه و مطالعه قرار گرفته و ادعا بر این است که رسانه های اجتماعی و به صورت مشخص شبکه اجتماعی فیس بوک فضای مناسبی برای شکل گیری حوزه عمومی جایگزین می باشد، و بستر را برای گفتگو و بحث آزاد، اشتراک گذاری دردها، استفاده از تجربیات، ارتقاء و تقویت افکار عمومی در جهت زمینه سازی اعتراضات را فراهم نموده است.
a
Machine summary:
در حالی که شرایط عینی و میدانی سیاست و اجتماع تحت سیاست های اقتدارگرایانه دولت حسنی مبارک سرکوب می شد و فضای امنیتی بر این کشـور حـاکم بـود، بیشـترین پیونـدهای مخالفین حکومت و مشارکت های آن ها و کنش سیاسـی آن هـا در فضـای مجـازی و اینترنـت صورت می پذیرفت ، در این مورد وائل غنیم تأکید دارد که اگر شبکه های اجتماعی مجازی وجود نداشت انقلاب مصر هرگـز برانگیختـه نمـی شـد و بـه وقـوع نمـی پیوسـت (٢٠١٣٦٨,Oh) زیـرا اینترنت ، نظم اقتدارگرایانه عربی (از جمله اقتدارگرایی رژیم مبارک) را شکست (فندی ، ١٣٨٢)، رژیمی که همچون سایر رژیم های اندک سالار عربی از کسری مشروعیت (نصـری ، ١٣٩٠) رنـج می برد و یکی از معضلات اساسی آن عدم مشروعیت سیاسی بود.
در گذر عمر موضوع حوزه عمومی ، نگاههای مختلفی به آن معطوف شده است ، از کسانی کـه بدنبال طرح فئودالیزه و خان خانی شدن دوباره حوزه عمومی و تبلیغاتی شدن محور اصلی آن یعنی رسانه ها دیگر نقش و کارکردی برای آن قائل نبـوده و نیسـتند تـا کسـانی کـه همـراه بـا تحولات مختلف معتقدند گستره عمـومی هنـوز هـم بـا ماسـت (داگلـرن، ١٣٨٩: ٢١)، و سـعی داشته اند با بازتعریف آن، حوزه عمومی را به عنوان مفهومی امروزین در آثار علمی و تحقیقاتی و کاربردی خود مورد استفاده قرار دهند، حتی خود هابرماس هم معتقد اسـت فنـاوری هـا شـکل گیری حوزه عمومی را ممکن می گرداند (هابرماس، ١٣٩٤: ٥٧٥)، و یکی از این فنـاوری هـا هـم اینترنت است که به همه مشارکت کنندگان و کاربران، برای استفاده مشترک، فرصت برابر اعطـا می کند (مهدی زاده، ١٣٨٣).