Abstract:
با توجه به مشابهت مفاهیمی چون نسبیت گرایی و پلورالیسم با تنوع (فرهنگی) در مقابله با روند جهانی سازی، پرسش آن است که آیا می توان هم زمان به تنوع فرهنگی و جهان شمولی حقوق بشر ملتزم بود؟ از آن جا که کشورهای مسلمان عضو جنبش عدم تعهد از جمله جمهوری اسلامی ایران از سویی منادی حقوق بشر اسلامی و از سوی دیگر مدعی تنوع فرهنگی هستند پاسخ به این مساله اهمیت زیادی دارد. این مقاله با روش تحلیلی- انتقادی و با بررسی دیدگاه اندیشمندان غربی و اسلامی و اسناد حقوق بشری بین المللی و اسلامی در مورد تنوع فرهنگی، مدعی است که در رویکرد اسلامی مطلوب، پذیرش حقیقت تنوع فرهنگی نه به معنای پذیرش حقانیت نسبیت یا پلورالیسم اخلاقی و معرفتی و نه حقانیت نسبیت در مقام اجراست بلکه تنها به منزله لزوم مدارا در عین اعتقاد به امکان داوری ارزشی افعال انسان (جهان شمولی حقوق بشر اسلامی) است.
human rights and cultural diversity
Machine summary:
ايـن مقالـه بـا روش تحليلـي ـ انتقادي و با بررسي ديدگاه انديشمندان غربي و اسلامي و اسناد حقوق بشري بين المللي و اسلامي در مورد تنوع فرهنگي، مدعي اسـت کـه در رويکـرد اسـلامي مطلـوب ، پـذيرش حقيقت تنوع فرهنگي نه به معناي پذيرش حقانيت نسبيت يا پلوراليسم اخلاقي و معرفتي و نه حقانيت نسبيت در مقام اجراست بلکه تنها به منزله لزوم مدارا در عين اعتقـاد بـه امکـان داوري ارزشي افعال انسان (جهان شمولي حقوق بشر اسلامي) است .
گزارش «کميسيون جهـاني دربـاره فرهنـگ و توسـعه » از «التـزام بـه کثرت گرايي» به عنـوان راه حلـي ميـان کلـيگرايـي و نسـبيت گرايـي افراطـي فرهنگـي جانبداري کرده و مفهوم «کثرت گرايي سازنده » که بعدا توسـط يونسـکو توسـعه يافـت ، همزيستي خلاق و پوياي گروه هاي فرهنگي مختلف را پيشـنهاد مـيکـرد (آيـت اللهـي، ١٣٩٢، ص ٣٧٦) به لحاظ مباني نظري ، برخي گزارش ياد شده را مبتني بر چهار مولفـه آزادي فرهنگي، احترام به تکثرگرايي، جهان گرايي و حقوق بشر دانسته و تلويحا بـدين نکته اشاره داشته اند که جمع بين تکثرگرايي و جهان شمولي ليبرالي گرچـه بـه لحـاظ نظري قابل توجيه نيست اما عملا در اسناد تنوع فرهنگـي ايـن دو مفهـوم در کنـار هـم استعمال گرديده است : ليبراليسم فرهنگي عملا ضد خود را در درون خود مـيپرورانـد و در نهايت مجبور به عدم تحمل فرهنگ هاي غير ليبرال ميشود.