Abstract:
دﻓﺎع ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪ ی ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان ﻣﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺸﻮر ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﻔﻬﻮم» دﻓﺎع ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ «ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺑـﻪ ﺑﯿﺎن روﺷﻦ ﺗﺮ، در ﻏـﺮب، دﻓﺎع ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ از ﺣﯿﺚ ﻧﻈﺮی، ﺑـﺎ روﯾﮑـﺮدی اﻗﺘﺼـﺎدی ﺗﺒﯿـﯿﻦ ﺷـﺪه اﺳـﺖ وﻟﯽ در ﻋﻤﻞ، ﺑﺤﺚ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺷﻮروی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﺼﺎدﯾﻖ ﺑـﺎرز دﻓـﺎع ﻓﺮﻫﻨﮕـﯽ، ﻣﻐﻔﻮل واﻗﻊ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل دﻓﺎع ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ ﻣﻘــﺎم ﻣﻌﻈـﻢ رﻫﺒـﺮی ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﺑﯿﻨﺶ ﺑﺎﻻی ﺧﻮد ﺑﺮ آن ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻧﻤﻮد ه اﻧﺪ، ﺑﻪ واﻗﻊ دارای ﺳﻄﺤﯽ
راﻫﺒﺮدی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و درون ﻣﺎﯾـﮥ آن» ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ «ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺳﯿﺎه ﻧﻤـﺎﯾﯽ ﺷـﺮاﯾﻂ، ﺑـﺰرگ ﻧﻤـﺎﯾﯽ و ﻣ ﻌﻀـﻞ ﮔﻮﻧـﻪ ﺟﻠـﻮه دادن ﺑﺮﺧـﯽ ﮐﺎﺳﺘﯽ ﻫﺎ، ﻣﺨﺪوش ﻧﺸﺎن دادن ﭼﻬـﺮ ه ی ﮐﺸـﻮر از ﻃﺮﯾـﻖ ﺗﺼﻮﯾﺮﺳـﺎزی، دﺳـﺘﮑﺎری ﺑـﺎور ﻫـﺎ، آﮔﺎﻫﯽ ﻫﺎ، اﯾﺴﺘﺎر ﻫﺎ و ﺑﯿﻨﺶ ﻣﺮدم و ﻧﺨﺒﮕﺎن ﺟﺎﻣﻌﮥ ﻫﺪف و... از ﺟﻤﻠﻪ اﻗـﺪاﻣﺎﺗﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ در ﻗﺎﻟﺐ اﯾﻦ دﻓﺎع ﭘﯿﮕﯿﺮی ﻣﯽ ﺷﻮد.
ﻫﺪف ﻧﻬﺎﯾﯽ در دﻓﺎع ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻓﺎع ﺳﺨﺖ، ﻣﻬﺎر و ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﯾـﮏ
ﻧﻈــﺎم ﺳﯿﺎﺳـﯽ اﺳـﺖ، وﻟﯽ اﺑﺰار و روش ﻫﺎی اﯾﻦ ﺑﺮاﻧﺪازی ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳـﺖ. در دﻓـﺎع ﻓﺮﻫﻨﮕـﯽ ﺗـﻼش
ﻣـﯽ ﺷـﻮد ﺑـﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬاری ﺑﺮ ﺑﺎور ﻫﺎ و ارزش ﻫﺎی ﯾﮏ ﻣﻠﺖ، اﻧﺪﯾﺸﻪ و اﻟﮕـﻮی ادارة ﮐﺸـﻮر ﺑـﻪ ﻣﺜﺎﺑـﮥ ﻫﻮﯾـﺖ دﻫﻨﺪه ی ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﭼﺎﻟﺶ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﻮﻧﺪ.
Machine summary:
البته پيش از اين نيز مفهوم «دفاع فرهنگي» به کار رفته بود بـه بيان روشن تر، در غـرب ، دفاع فرهنگي از حيث نظري، بـا رويکـردي اقتصـادي تبيـين شـده اسـت ولي در عمل ، بحث فروپاشي شوروي به عنوان يکي از مصاديق بـارز دفـاع فرهنگـي، مغفول واقع گرديده است .
بدين ترتيـب دفـاع فرهنگـي در ايـن رويکرد را مـيتـوان چنين تعريف نمود: «دفاع همه جانبه گونه اي از ستيز است که در آن بازيگر عامل با هـدف قـرار دادن مقـولات انتزاعي و بنياديني چون فرهنگ ، هويت ، اعتقادات و باورهاي بازيگر حريف سعي در ايجاد تزلزل در مبـادي دفاع و در نتيجـه تحميـل شکست يا تسـليم بـه او در ميـدان نبـرد دارد» چنان که ملاحظه ميشود، عمده متون و نظريه هـاي جــاري در جامعــه علمـي-کـاربردي ايران به نوعي تحت تأثير ايـن دو رويکرد تحليلـي بــوده است .
٣٢- دفاع افکني بـا توجـه بـه تجـارب حاصـل آمـده از تحـولات سـال هاي آغـازين قــرن بيسـت ويکـم ، تحليل فرآيندهاي سياسي - اجتماعي حاکم بر اين قرن ، و دانـش حاصـل آمـده از ره گـذر انقلاب اسلاميو دفاع مقدس ، ميتوان چنـين اظ هـار داشـت کـه نظريـه تـازهـاي از دفـاع فرهنگي در حال شکل گيري است که ميتوان از آن به نظريه «دفاع افکني» تعبير نمود.
بر اين اساس نسل جديد (سوم ) از جنگ فرهنگي را ميتوان چنين تعريـف نمود: «دفاع همه جانبه گونه اي از مقاومت فرهنگي است که در آن بازيگر عامـل بـه جـاي مقابله با جريان دفاع ، (سلامت ) دفاع حريف را با هـدف قـرار داده «منبـع » و «محـافظ دفـاع » آن ، تحت تأثير قرار ميدهد».