Abstract:
دشتان به عنوان نوعی وضعیت جسمی و روحی مختص زنان همواره با باورها و قوانین اجتماعی و دینی خاص مواجه بوده است. یکی از نیازهای پژوهشی میانرشتهای در حوزه مطالعات زنان و ادیان، بررسی و مقایسه دیدگاهها و مقررات مربوط به دشتان در ادیان و مذاهب است. مثلا در دین زردشتی و اسلام (شیعه امامیه) احکام و موازین متعدد و الزامآوری درباره دشتان برای زنان وضع شده است. پرسش این است که: این قوانین بر اساس چه نگاهی به زنان پدید آمده است؟ چه بایدها و نبایدهایی را بر زنان تحمیل میکند؟ و نکات مشترک و متفاوت آنها کدام است؟ میتوان گفت مقررات دشوار مربوط به پرهیزهای زنان در ایام حیض و آداب مفصل تطهیر پس از ایام حیض در دین زردشتی در قیاس با احکام حیض و حائض در فقه امامیه بسیار فربه و پرشاخ و برگ است. این جستار با روش توصیفیتحلیلی و از طریق بررسی احکام و قواعد فقهی مرتبط با دشتان در دین زردشتی و فقه امامیه چگونگی و چرایی آنها را تحلیل و تبیین میکند.
Machine summary:
دشتان (حیض) در دین زردشتی (بر پایه منابع فارسی) و مقایسه آن با فقه امامیه سیده فاطمه زارع حسینی طاهره رحیمپور ازغدی [تاریخ دریافت: 21/5/1397؛ تاریخ پذیرش: 10/2/1398] چکیده دشتان به عنوان نوعی وضعیت جسمی و روحی مختص زنان همواره با باورها و قوانین اجتماعی و دینی خاص مواجه بوده است.
مثلاً در دین زردشتی و اسلام (شیعه امامیه) احکام و موازین متعدد و الزامآوری درباره دشتان برای زنان وضع شده است.
با توجه به اینکه در منابع دینی زردشتیان حجم چشمگیر، گسترده و مفصلی از باورها و بایدها و نبایدهای مربوط به دشتان زنان درج شده است، در نظر داریم با استفاده از روش توصیفیتحلیلی و با استناد به متون زردشتی فارسی، عقاید و احکام مربوط به دشتان در دین زردشتی را بررسی و تحلیل کنیم و سپس با استناد به قرآن و تفسیر و آرای فقهای امامی در این خصوص، مشترکات و مفترقاتشان را نشان دهیم.
همچنین، این نوع امر و نهی قرینه است بر اینکه امر «فَاعتَزِلوا» و نهی «وَ لاتَقرِبوهُنَّ» جنبه کنایی دارد و مراد از نزدیکی با زنان حائض فقط نزدیکی از محل خون است، نه مطلق همنشینی، معاشرت و لذتگیری از آنان (گواهی، 1369: 41-42)، چنانکه امام صادق (ع) در پاسخ به مردی که زنش حائض بود و پرسید چه بهرهای از او میتواند ببرد، فرمود: همه چیز به جز آمیزش از راه متعارف.
پس دین زردشتی بر بنیان ثنویتی اخلاقی و کشمکش همیشگی بین خیر و شر و جدال سخت و آشتیناپذیر هرمزد و اهریمن بنا شده و در نتیجه، همه ابعاد این دین، بهویژه بُعد فقهی و احکام دینیاش (خصوصاً دو موضوع بسیار مهم طهارت و نجاست)، بر مبنای اصل پرهیز از آلودگی اهریمنی و مقابله با آن پدید آمده است.