Abstract:
یکی از وجوه شاخص هنرهای اسلامی» کاربرد تزیینات است. حضور آرایه‌های تزیینی برای منقش ساختن سطوح. به‌ویژه در
نگارگری دوره تیموری متداول بوده است. از نسخ مصور مشهور دوره تیموری,» می‌توان به شاهنامه بایسنقری" اشاره کرد. این
نسخه.ء سرشار از نقوش تزیینی هندسی است. این مقاله باهدف شناخت گره‌های هندسی نگاره‌های شاهنامه بایسنقری» بررسی
نحوه کاربرد آن‌ها در بخش‌های مختلف از حیث نوعء روش اجراء رنگ و محل به‌کارگیری این تزیینات انجام‌شده است. گردآوری
داده‌ها با استناد به منابع مکتوب». صورت گرفته است که به روش توصیفی (تحلیلی) به بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از نمونه‌های
مطالعاتی می‌پردازد. بر این اساس پرسش‌های زیر مطرح است:
- گره‌های هندسی موجود در نگاره‌های شاهنامه بایسنقری چه ویژگی‌هایی دارند؟
- شیوه کاربرد گره‌های هندسی در نگاره‌های شاهنامه بایسنقری چگونه است؟
نتایج حاصل از بررسی نگاره‌های شاهنامه بایسنقری» نشان می‌دهد که کاربرد تزیینات و گره‌های هندسی در قالب‌های
آجرکاری و کاشی‌کاری نمود بیشتری داشته و عمده گره‌های مورداستفاده, شامل «هشت منتظم» «پیلی شمسه‌دار»» «هشت
و صایونک» و «قمسه و بازویندی» است که گره‌هایی بر پایه عدد مینای هشت این گره‌ها غالیا در سطوح ایوانه کف و
دیوارهای بنا و در قالب گره‌چینی چوبی به‌عنوان حفاظ در و پنجره استفاده شده است. کاربرد نقوش تزیینی و استفاده از سطوح
منقش با تزیینات و نگاره‌های هندسی, منجر به افزایش شکوه تصویری نگاره‌های شاهنامه بایسنقری شده است.
One of the main features of Islamic Arts is the application of decorations. The presence of decorative arrays for
the development of surfaces was common especially in the Timurid paintings. Baysonqori’s Shahnameh is one of
the iconic illustrations of the Timurid period. This version is full of geometric decorative motifs.This article aimed
to identify the geometric nodes of the Baysonqori’s Shahnameh portraits, and study how they are applied in different
parts in terms of the type, technique, color and place of application of these decorations. The data collection
was based on written sources that examine the data obtained from the study samples in a descriptive (analytical)
way. Accordingly, the following questions were raised:
- What are the features of the geometric nodes in Baysonqori’s Shahnameh?
- How are the geometric nodes used in the Baysonqori’s Shahnameh?
The results of the study of Baysonqori’s Shahnameh illustrations show that the application of decorations and geometric
knots is more pronounced in bricks and tiles, and most of the nodes used include the “eight regular”, “Piley
Lyssadar”, “Eight and Sabon” and “ Arrowing “in which nodes are based on the base number of eight. These knots
are often used on the porch, floor and walls and in the form of a wooden stand as a window or door guard. The use
of decorative arrays and the use of surfaces with decorations and geometric arrays have led to an increase in the
visual glory of Baysonqori’s Shahnameh portraits.
(
, 
, 
)
