Abstract:
افعال سببی در زبان تالشی در اشکال گوناگون پدیدار می‌شوند. برخی از این افعال تنها دارای گردش واکه‌ای هستند اما گروهی دیگر که در این پژوهش مورد بررسی قرارگرفته‌اند، جدای از گردش واکه‌ای، پسوندهایی همچون_nəste, _āvnəste_āvniye, _āvəndeمی‌‌‌گیرند. این دسته از افعال‌زبان تالشی را می‌توان برمبنای قواعد آوایی افعال سببی در زبان‌های ایرانی باستان، در دو گروه بخش نمود. در این [1] مقاله تلاش ما بر این خواهد بود که اجزای سازندهستاک‌هایحال سببیزبان تالشی را با نگاه به زبان‌های ایرانی باستان و میانه توجیه کنیم. همچنین پیشینه‌ای تاریخی برای پسوندهای مصدر‌ساز این افعال (əste_ (_de, _iye,بدست دهیم. در ادامه دگرگونی‌های آوایی از جمله تبدیل همخوانm> v در افعالی که دارای پسوند_ām (ə) nو_āv (ə) nهستند مورد مطالعه قرار می‌گیرد. همگی تحلیل‌ها در این مقاله برمبنای دانش زبانشناسی تاریخی‌خواهد بود.
Machine summary:
2. 2 گروه نخست افعال سببي تالشي مقايسۀ ستاك حال فعل‌هاي لازمي كه واكۀ a ميانيِ آن‌ها پيش از يك همخوان آمده با ستاك حال فعل سببي آن‌ها در زبان تالشي نشان‌دهندۀ دگرگوني‌هاي آوايي برمبناي قواعد ايراني باستان است.
2 گروه دوم بررسي ستاك حال افعال لازمي كه يا واكۀ a ندارند يا واكۀa پيش از خوشۀ همخوان قرارگرفته است، با ستاك سببي اين افعال در زبان تالشي، هم‌چنان‌كه در جدول 2 ديده مي‌شود، باز هم نشان‌دهندۀ پيروي از قواعد ايراني باستان است.
9 تحليل اين دسته از افعال سببي در تالشي، برمبناي صفت فاعلي ناگذری که بر ستاك حال سببي ساخته شده، يك پرسش مهم پيش مي‌آورد و آن اين‌كه پسوند -aya باستاني در دورۀ ميانه بايد به‌شكل ē و در تالشي نو ī يا ə تلفظ شود، اما وقتی در پسوندهاي سببي‌ساز تالشي (يعني -āv(ə)n و -ām(ə)n) واكۀ بالاندۀ ā را داريم چطور چنين تبديلي رخ داده است و چگونه بايد اين تبديل را توجيه كرد؟ اگر توضيحات هنينگ (Henning 1933 :212) را درمورد اين‌كه پسوند سببي‌ساز -ān در فارسي دري ادامۀ پسوند سببي‌ساز -ēn در دورۀ ميانه است بپذيريم، شاهدي براي تبديل ā خواهيم داشت و مي‌توانيم اين شاهد و نظرهای هنينگ را به زبان تالشي گسترش دهيم؛ بدين معني كه احتمالاً در زبان تالشي كهن *ēmna 3.
در اين گروه براي ساختن ستاك حال سببي واكۀ a بدون دگرگوني آوايي برجاي مي‌ماند و سپس پسوند سببي‌ساز افزوده مي‌شود.
(
, 
, 
)
