Abstract:
شناخت الگوهای فضایی در آسیبپذیری نگاه جامعی به نقاط آسیبپذیر را شامل میشود و قدرت تحلیل را برای مسئولین محیا میکند. لذا ضرورت دارد که الگوهای آسیبپذیری را شناخته تا با توجه به آنها در مواقع بروز بحران، میزان آسیب را به حداقل رساند. شهر تهران بهعنوان مرکز سیاسی – اداری کشور، با توجه به بار جمعیتی و توسعه فیزیکی – کالبدی با مخاطرات متنوعی روبروی میباشد. در این پژوهش سعی شده تا الگوی توزیع فضایی آسیبپذیری شهری در برابر مخاطرات طبیعی در ابعاد اجتماعی و کالبدی در منطقه 7 تهران تحلیل شود. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی و مدل مورداستفاده منطق فازی مثلثاتی میباشد. نتایج بهدستآمده حاکی از آن است که: طبق امتیاز z مقادیر مثبت 1. 96 به بالا، که در پهنه جنوب شرقی منطقه خوشههایی با لکههای داغ را تشکیل دادهاند. نشان از آسیبپذیری بیشتر در این قسمتهاست. همچنین مقادیر منفی 1. 96- و کمتر که از نظر آماری معنیدار بوده و به رنگ آبی هستند لکههای سرد را تشکیل دادهاند، و اینگونه تفسیر میشود که نواحی دارای آسیبپذیری کم نیز در فضا خوشهبندیشده و عمدتا در پهنه شمال غربی قرارگرفتهاند. بنابراین هر چه دامنه رنگ موردنظر در ناحیههای قرمز و آبی کاسته شود دارای معناداری آماری کمتر بوده تا جایی که این امتیاز مثبت منفی 1. 65 برسد که در این وضعیت رفتار فضایی آسیبپذیری از نظر خوشهبندیهای داغ یا سرد با مقادیر بالا و پایین و خودهمبستگی فضایی غیر معنیدار تلقی میشوند که بر روی نقشه نیز با رنگ زرد نمایش دادهشده است.
Machine summary:
از زمینه های جغرافیایی ، مدیریت اضطراری و برنامه ریزی شهری ، رویکردها و روش های مختلفی برای شناسایی عوامل آسیب پذیری که تأثیرات قابل ملاحظه ای بر وقوع بلایا دارند مورداستفاده قرار می گیرد (٢٠١٨ ,Yoon &Jeong )؛ که هدفشان آمادگی در برابر و یا اجتناب از یک سانحه برای شناخت خطرات موجود در یک محل و میزان املاک و داراییهای انسانی و فیزیکی موجود در آن محل آغاز میشود؛ و ساده ترین راه برای شناسایی و برنامه ریزی برای کاهش این خطرات تهیه نقشه ای از منطقه میباشد که بر روی آن سوانح و خطرات و همچنین منابع و داراییها و میزان آسیب پذیریشان در برابر سوانح مشخص شده باشد.
در مطالعات قبلی به ویژه مطالعات داخلی تنها به یکی از این نوع شاخص ها توجه میشد؛ که به نمونه هایی از این تحقیقات اشاره شده است : زنگیآبادی و تبریزی (١٣٨٥) در پژوهش خود به بررسی و تجزیه وتحلیل شرایط سازه ای مناطق مختلف شهر تهران و شاخص های توسعه و آسیب پذیری و مقاومت آن ها پرداخته و سپس مناطق را بر اساس میزان مقاومت و آسیب پذیری در برابر خطر احتمالی دسته بندی کرده اند.
لذا ازآنجاکه تحقیقات صورت گرفته در مورد منطقه موردمطالعه نبوده و شناخت آسیب پذیری این منطقه با توجه به شرایط آن مهم می نماید؛ بنابراین تحلیل میزان آسیب پذیری در ابعاد کالبدی و اجتماعی- در مواقع بحران در این منطقه شهری از جز مهم ترین اولویت های پژوهشی و همچنین برنامه ریزی برای مدیریت بهینه آن میباشد؛ بنابراین این منطقه به عنوان نمونه موردمطالعه انتخاب شده است .