Abstract:
عنوان عقد احتمالی، عقدی که مورد معامله در آن حین انعقاد قرارداد نامعلوم بوده، در قانون مدنی ایران مطرح نگردیده است. با این وجود مصادیقی از این عقد برمبنای نیاز شدید عرف معاملاتی جامعه به طور خاص در مقررات موضوعه مطرح گردیده است؛ قرارداد بیمه، قرارداد مشارکت (مزارعه، مضاربه و مساقات) و ... برخی دیگر از مصادیق تحت تأثیر انقلاب صنعتی و اقتضای عرف معاملاتی امروز بین تجار رواج یافته و به طوری در حال افزایش است که قابل احصاء نیست؛قرارداد پیش‌فروش مصنوعات، قرارداد مشارکت در احداث و ... . در مقاله حاضر مصادیق قراردادهای احتمالی مورد شناسایی و تحلیل قرار می‌گیرد. معیار تشخیص احتمالی بودن قرارداد نامعلوم بودن عوض یا عوضین از حیث میزان یا حصول هنگام انعقاد قرارداد می‌باشد. قراردادهای احتمالی در منبع غنی فقهی نیز بی‌سابقه نیست. معامله سردرختی از روی تخمین (برمبنای نامشخص بودن میزان و حصول محصول)، معامله مشک درون نافه (برمبنای نامعلوم بودن کیفیت مشک) در زمره این دسته عقود هستند.
The title of the potential agreement, the contract negotiated during the contract is unknown, has not been raised in the Civil Code of Iran. Nevertheless, some examples of this agreement are based on the urgent need of the trading standard of the society in particular in the provisions of the subject; the contract of insurance, the partnership agreement (farmer, commandite and constables), and ... . Some examples of the impact of the industrial revolution and the necessity today trades are common among traders and are growing so that they cannot be counted; the contract for the pre-sale of artifacts, contracts for the participation in construction and ... . In this paper, examples of probable contracts are identified and analyzed. The criterion for determining the probability of a contract is the fact that the contractor is not aware of the amount or amount of the contract. Possible contracts in the rich jurisprudential source are also unprecedented. The transaction is based on the estimation (based on the uncertainty of the amount and product yield), the musk deal in the neue (based on the uncertainty of the quality of the musk) is among the contracts.
Machine summary:
تحليل مصاديق قراردادهاي احتمالي در نظام حقوقي ايران دکتر حبيب الله رحيمي * ـ خسرو محمودزاده ** چکيده : عنوان عقد احتمالي ، عقدي که مورد معامله در آن حين انعقاد قرارداد نامعلوم بوده ، در قانون مدني ايران مطرح نگرديده است .
٥. محمد خامنه اي ، بيمه در حقوق اسلام (قم : دفتر نشر فرهنگ اسلامي ، ١٣٥٩)، ٢٥؛ توفيق عرفاني ، قرارداد بيمه در حقوق اسلام و ايران (تهران : انتشارات کيهان ، ١٣٨١)،١٧ به بعد.
»؛ عبدالرزاق احمد سنهوري ، مصادر الحق (تهران : خرسندي ، ١٣٩١)، جلد سوم ، ٥١؛ محمدامين الضريرالصديقي ، الغرر في العقود و آثاره في تطبيقات المعاصرة (جده : المعهد الاسلامي للبحوث و التدريب ، ١٩٩٣ م)، ٥١٩؛ محمد اعتضاد، «در غرر و دليل آن »، مجله کانون وکلا ١١(١٣٢٩)، ٤٨؛ علي اسلامي پناه ، «معلوم و معين بودن مورد معامله در حقوق ايران ، فقه اماميه و کامن لو» (رساله دکترا، تهران : دانشگاه تهران ، ١٣٨٠)، ٥٩١؛ مهراب داراب پور، «ثمن شناور»، مجله تحقيقات حقوقي ٢١ و ٢٢ (١٣٧٦ و ١٣٧٧)، ٢٥٣ و حسين طاهرخاني ، «قرارداد با عوض شناور از ديدگاه اصول فقه »، نشريه حقوقي دادگستري ٤٣ (١٣٩٠)، ١٣٣ به بعد.
٩. ناصر کاتوزيان ، قواعد عمومي قراردادها، پيشين ، جلد اول ، ١٢٤؛ سيد حسن وحدتي شبيري ، مجهول بودن مورد معامله (قم : مرکز مطالعات و تحقيقات اسلامي ، ١٣٧٩)، ٢١٦.
محمد بن حسن طوسي ، الخلاف (قم : دفتر انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم ، ١٣٤٧)، ١٧٠؛ حلي ، شرايع الاسلام، پيشين ، جلد دوم ، ١٣.
(
, 
, 
)
