Abstract:
نسخههای اصل، یکی از موثقترین و مستندترین منابع اولیه در پژوهشهای تاریخی است.هرگونه خدشه در اصالت این منابع، مسیر پژوهشها را به انحراف میکشاند.احراز اعتبار، و تشخیص اولیه یا ثانویه بودن این منابع، نخستین شرط تحقیقات پژوهشی است.دستیابی به روشهای شناسایی اعتبار نسخههای اصلِ وابسته به تاریخ، هدف این نوشتار است.بهرهبرداری از اطلاعات مآخذ(منابع و مطالعات)، به عنوان یکی از روشهای تشخیص اصالت نسخههای اصل، در این تحقیق، مورد بررسی قرار میگیرد.این پژوهش، از طریق نقد بیرونی یا سندی نسخههای مورد بررسی درصدد تبیین موضوع است.این روش با توصیف، مقایسه و تحلیل محقق میشود.نتیجه مطالعه بر روی نسخههای مورد بررسی در این پژوهش نشان میدهد، الگوی ارائه شده، یعنی الگوی استفاده از اطلاعات مآخذ، در تعیین اعتبار نسخههای اصل غیرتاریخی نیز کاربرد دارد.بهرهگیری از اطلاعات مآخذ در شناسایی برخی نسخههای اصل، شرطی لازم به شمار میآید؛ اما شرطی کافی نیست.تعیین اعتبار نسخههای اصل، نیازمند توجه محقق، به مجموعهای از عوامل و روشهای تشخیصی است.روششناسی نسخ اصل را تشکیل میدهد.روشهایی که با وارسی دقیق و مطالعه نسخهها در جستجوی قراین گوناگون به دست میآید.
It is true that original documents are invaluable sources among other primary sources in terms of authenticity. As may any harm to its originality cause mislead to the process of research, the authenticity of each document should be examined in advance. Taking advantage from source’s data, which is the introduced method by this research, is among the recognition methods on testing the original documents. The methods applied in this research would be counted from external analysis of documents to description and comparison. Findings confirm the validity of the introduced method when applied even on the documents of non- historical fields, however, this advantage is perquisite not a sufficient provision. Researcher should better be aware of all sorts of recognition methods by which they could be able to find more evidence in order to examine the authenticity of documents.
Machine summary:
بهره برداری از اطلاعات مآخذ (منابع و مطالعات )، به عنوان یکی از روش های تشخیص اصالت نسخه های اصل ، در این تحقیق ، مورد بررسی قرار میگیرد.
نتیجۀ مطالعه بر روی نسخه های مورد بررسی در این پژوهش نشان می دهد، الگوی ارائه شده ، یعنی الگوی استفاده از اطلاعات مآخذ، در تعیین اعتبار نسخه های اصل غیرتاریخی نیز کاربرد دارد.
برای نیل به این هدف ، وارسی دقیق و همه جانبۀ نسخه های اصل معرفی شده ، و تطبیق اطلاعات به دست آمده با اطلاعات منابع در خصوص مؤّلف و مطالب نسخه ضروری است .
همین طور به یادداشتی در پایان نسخه با این عبارت اشاره میکند: "در پایین برگ آخر سه سطری است به خطّ گجراتی، گویا دست خطّ مؤّلف باشد و گمان میرود که تاریخ نوشتن نسخه نیز در ١٣٠٢بوده " (اوکتایی، (225 /4 :1325 نسخۀ کتاب خانۀ مجلس با شمارة ٨٤٥٤ برای اهدا به امین السلطان کتابت شده است .
١١٠ / کاربرد مآخذ در تشخیص نسخه های اصلِ وابسته به تاریخ نسخۀ جنگ روس و عثمانی نمونۀ دیگری از نسخه هایی که روش استفاده از مراجع ، در شناسایی اصالت آن کاربرد دارد، نسخۀ شمارة ١٠٨٤٦ کتاب خانۀ مّلی، با عنوان جنگ روس و عثمانی است .
١١٤ / کاربرد مآخذ در تشخیص نسخه های اصلِ وابسته به تاریخ این که لقب یکی ازاین رؤسا همان مؤتمن السلطان باشد، که نسخۀ دانشکدة حقوق به دستور او نوشته شده است روشن نیست .