Abstract:
حیوانات با ایفای نقش تمثیلی و نمادین غیر از اینکه، موجب غنای محتوا و جذابیّت داستان‌ها می‌شوند، شاعران و نویسندگان از رویکرد تمثیلی نقش آنها، بیشتر برای تحقق اهداف تعلیمی و اخلاقی سود می‌جویند حکیم فردوسی از این رهگذر توانسته است با پندار شخصیت بخشی به حیوانات، ضمن ایجاد شورانگیزی در داستان‌های شاهنامه، پیوند و همبستگی میان انسان نخستین وحیوانات را به هنر تمثیل به تصویر کشیده و در راستای تعالیم اخلاقی خود که با رنگی حماسی و اسطوره‌ای تظاهر می‌یابد به خوبی استفاده نماید. در این مقاله حیوانات نقش آفرین در شاهنامه به سه گروه اهورایی، اهریمنی و اهورایی – اهریمنی تقسیم شده‌اند و نقش تمثیلی آنها با ذکر شواهد مورد بررسی قرار گرفته است.
Animals with their symbolic and allegorical roles make stories wealth and attractive. Furthermore, poets and writers by using animals' allegorical trend and roles achieve moral and learning goals. Ferdowsi the wise man could use the personification of animals, in addition to attaching passionate to Shahnameh stories, shows the solidarity between early human and animals with allegorical art in line with his ethical teaching epic and mythical pretending. In this paper animals playing role in Shahnameh are divided into three groups: Divinity, devilish and divinity-devilish. Their allegorical roles have been exemplified.
Machine summary:
نقش تمثیلی حیوانات در روند داستان‌های شاهنامه* فاضل عباس زاده استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پارس‌آباد مغان- ایران مهدی جباری مدرس مدعو گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، پردیس الزّهرا- زنجان- ایران چکیده حیوانات با ایفای نقش تمثیلی و نمادین غیر از اینکه، موجب غنای محتوا و جذابیّت داستان‌ها می‌شوند، شاعران و نویسندگان از رویکرد تمثیلی نقش آنها، بیشتر برای تحقق اهداف تعلیمی و اخلاقی سود می‌جویند حکیم فردوسی از این رهگذر توانسته است با پندار شخصیت بخشی به حیوانات، ضمن ایجاد شورانگیزی در داستان‌های شاهنامه، پیوند و همبستگی میان انسان نخستین وحیوانات را به هنر تمثیل به تصویر کشیده و در راستای تعالیم اخلاقی خود که با رنگی حماسی و اسطوره‌ای تظاهر می‌یابد به خوبی استفاده نماید.
2- حیوانات اهریمنی: 2-1- اژدها: «داستان‌های تمثیلی مربوط به اژدها و پهلوانان اژدرکش، همواره به چاشنی رمز و راز آمیخته و شگفتی جان ستانی اژدهای مهیب خفته در گذرگاه‌ها، کنار برکه‌ها اعماق دره‌های پر گل، نه فقط در افسانه‌های ایرانی در اساطیر بسیاری از کشورهای جهان در قلمرو افسانه شناسی به روایت‌های مختلف توصیف شده است» (عناصری،1370: 44) این موجود افسانه‌ای در ادب فارسی پیوسته نماد انسان‌های بدکردار و ستمگری بوده است که خلق از خوی بد آنها در رنج بوده‌اند.
(
, 
, 
)
