Abstract:
پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباربخشی الگوی مطلوب برنامه درسی با تاکید بر پرورش مهـارت هـای حـل مسـاله دانش آموزان در درس مطالعات اجتمـاعی دوره ابتـدایی ایـران انجـام گرفـت . ایـن پـژوهش در زمـره تحقیقـات کـاربردی می باشد که با روش تحقیق زمینه ای انجام شده است . بر این اساس ، با مطالعه و بررسی اسـناد و مـدارک برنامـه هـای درسـی برخی از کشورها و مبانی نظری برنامه درسی مطالعات اجتماعی و مهارت های حل مساله تلاش گردید تـا الگـوی مطلـوب برای برنامه درسی با تاکید بر پرورش مهارت های حل مساله در درس مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی طراحـی گـردد. لـذا عناصر اساسی برای برنامه درسی با تاکید بر پرورش مهارت های حل مساله دانش آموزان در درس مطالعات اجتمـاعی دوره
ابتدایی استخراج شد. پس از دستیابی به الگـوی مطلـوب ربنامه ـ درسـی ، از نظـر متخصصـان برنامـه درسـی و معلمـان دوره ابتدایی برای اعتباربخشی استفاده شد. به این منظور پرسشنامه ای فراهم آمد و در اختیار ٤٥ نفر از متخصصـان برنامـه درسـی و ٣٦٠ نفر از معلمان دوره ابتدایی استان گیلان قـرار گرفـت . از آمـار توصـیفی (جـدول توزیـع فراوانـی و درصـد) و آمـار استنباطی (مجذور خـی ) بـرای تجزیـه و تحلیـل داده هـا اسـتفاده شـد. یافتـه هـای تحقیـق نشـان داد کـه بـیش از ٨٥ درصـد متخصصان برنامه درسی و معلمان دوره ابتدایی ویژگی های اهداف ، محتوا، راهبردهـای یـاددهی ـ یـادگیری و ارزشـیابی را
در الگـوی مـذکور تاییـد نمـوده انـد. همچنـین ، بـین دیـدگاه متخصصـان برنامـه درسـی و معلمـان دوره ابتـدایی در مـورد ویژگی های این عناصر تفاوت آماری معناداری وجود ندارد (٠/٠٥ < P). بنابراین ، الگوی تهیه شده مـی توانـد در پـرورش مهارت های حل مساله دانش آموزان نقش بسزایی داشته باشد.
Machine summary:
با وجود اين مهم ، هنـوز در بسـياري از مدارس امروز در جريان تدريس و اجراي برنامه هاي درسي تأکيد بر کسب دانش و معلومـات از طريق يادگيري طوطي وار و حفظي است و معمـولا بـراي آمـوزش مهـارت هـاي تفکـر از طريـق فرايند حل مسأله کوشش چنداني صورت نمي گيرد (ريحاني ، احمدي و کرمي زرنـدي ، ١٣٩٠).
از آن جايي که تعداد عناصر تشکيل دهنده برنامه درسي براساس ديدگاه هاي مختلف ، متفـاوت بيـان شـده اسـت (ملکـي ، ١٣٩٢)؛ مبتنـي بـر رايـج تـرين ديـدگاه در ايـن زمينـه کـه برنامـه درسـي را دربردارنده تصميم درخصوص چهار عنصر هدف ها، محتوا، روش و ارزشـيابي قلمـداد مـي کنـد (مهرمحمدي ، ١٣٩١)؛ اين پژوهش با هدف طراحي و اعتباربخشي الگوي مطلوب برنامه درسي با تأکيد بر پرورش مهارت هاي حل مسأله دانش آموزان در درس مطالعات اجتمـاعي دوره ابتـدايي ايران انجام شده است .
بحث و نتيجه گيري يافتـه هـاي ايـن پـژوهش نشـان داد کـه الگـوي پيشـنهادي برنامـه درسـي بـا تأکيـد بـر پـرورش مهارت هاي حل مسأله در درس مطالعات اجتمـاعي دوره ابتـدايي از ديـدگاه متخصصـان برنامـه درسي و معلمان ذي ربط مطلوب بوده است و بين ديدگاه اين دو گروه تفاوت معنـاداري وجـود ندارد.
بـه متخصصـان برنامـه درسـي در حـوزه آمـوزش ابتـدايي توصـيه مـي شـود کـه در انتخـاب هدف هاي برنامه درسي مطالعات اجتماعي دوره ابتـدايي در راسـتاي پـرورش مهـارت هـاي حـل مسأله دانش آموزان ، رشد عقلاني و عاطفي آنها، پرورش مهارت هاي فرايندي ، تربيت اخلاقـي و شهروندي دانش آموزان را مدنظر قرار دهند تا از اين طريق مهارت هاي اساسي مورد نياز زندگي خانوادگي و شهروندي را به آنها بياموزند.