Abstract:
الگوی رشد و توسعه‌ی کالبدی شهر به‌عنوان الگوی فضایی فعالیت های انسان، در برهه‌ی خاصی از زمان تعریف می شود و به دو دسته‌ی گسترش افقی و الگوی شهرفشرده تقسیم می گردد. شناخت الگوی توسعه‌ی کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای توسعه‌ی پایدار شهری امری اساسی است، به‌طوری‌که بحث اصلی در تلاش برای متوقف کردن استفاده نادرست از زمین، این است که آیا کاربری زمین یا سیاست‌های استفاده از زمین عامل اصلی رشد پراکنده شهرها هستند یا رشد جمعیت نیروی غالب است؟ از طرف دیگر در دهه های اخیر شهرها به شکلی بی برنامه رشد نموده و محدوده‌های شهری در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه‌ی خود رسیدند؛ این معضل به الگوی گسترش افقی شهری معروف گردیده و منشاً بسیاری از مشکلات در شهرهای کشورهای در حال توسعه شده است. از آنجایی که شهرسریش‌آباد نیز در طول سال های اخیر رشدی نامتوازن و پراکنده داشته است، محقق در این پژوهش با بهره گیری از مدل آنتروپی شانون به تحلیل چگونگی گسترش این شهر پرداخته است. روش پژوهش، تحلیلی- تطبیقی و به‌صورت مطالعه‌ی اسنادی بوده و جهت بررسی بیشتر موضوع به مشاهده‌ی مستقیم و غیرمستقیم پرداخته است. نتایج نشان می دهد شهرسریش‌آباد طی سال های 95-1390 به‌صورت پراکنده رشد نموده و دچار رشد بی‌قوارگی(اسپرال) شهر شده است، بر این اساس الگوی رشد فشرده(عمودی) به‌عنوان الگوی توسعه‌ی آتی شهر با در نظر گرفتن رشد سایر کاربری ها با کاربری مسکونی و ایجاد مجتمع های مسکونی در نواحی کم تراکم، پیشنهاد می گردد.
The Physical Growth and Development Pattern of the town as spatial pattern of activities in the particular period of time is defined and is addressed both as spread horizontally and compact town pattern of development. Understanding pattern of town physical development in order to steer it to sustained urban development is essential. Therefore, the main issue in the effort to stop the misuse of the land is Land Use or Land Use Policies of the major cities; hence, is sparse growth or population growth the dominant force? On the other hand, in the recent decades, urban growth plan was unscheduled, and urban areas in a short time came several times of its original size, this problem has been known as urban pattern of horizontal spread and the source of many problems in cities in developing countries has been this variable. In recent years the growth of Serish Abad town has been uneven and sporadic. The researchers in this study have used the Shannon entropy models to analyze how the development of this town has happened. With respect to the methodology, the analysis consisted of a comparative study of documents for review. The results show that during 2011-2016 Serish Abad town has grown and was developed in the scattered growing disproportion pattern (Sprawl); while, the intensive growth pattern (vertical) as a model for future development of town, with consideration of other uses with residential uses, a low-density residential complexes, is addressed and recommended.
Machine summary:
شناخت الگوي توسعه ي کالبـدي شـهر بـه منظـور هـدایت آن در راسـتايتوسعه ي پایدار شهري امري اساسی است، به طوري که بحـث اصـلی در تـلاش بـراي متوقـفکردن استفاده نادرست از زمین، این است که آیا کاربري زمـین یـا سیاسـتهـاي اسـتفاده اززمین عامل اصلی رشد پراکنده شهرها هستند یا رشد جمعیت نیروي غالـب اسـت؟ از طـرفدیگر در دهه هاي اخیر شهرها به شکلی بی برنامه رشد نموده و محدود ههاي شهري در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه ي خود رسیدند؛ این معضـل بـه الگـوي گسـترش افقـیشهري معروف گردیده و منشاً بسیاري از مشکلات در شـهرهاي کشـورهاي در حـال توسـعه شده است.
نتایج نشان می دهد شهرسـریشآبـاد طـی سـال هـاي59-0931 بـه صـورتپراکنده رشد نموده و دچار رشد بی قوارگی(اسپرال) شهر شده است، بر این اساس الگوي رشد فشرده(عمودي) به عنوان الگوي توسعه ي آتی شهر با در نظر گرفتن رشد سایر کاربري هـا بـاکاربري مسکونی و ایجاد مجتمع هاي مسکونی در نواحی کم تراکم، پیشنهاد می گردد .
هر کدام از ایـن دو روش ، کالبـد متفـاوت و جداگانـه اي از دیگـري ایجـاد مـینماید، رشد فیزیکی به شکل افزایش محدوده ي شهر یا به اصطلاح گسترش افقی شهر ایجاد می گردد و رشد عمودي به صورت درون ریزي جمعیت شهري و رشد فشـرده ي شهري نمایان می شود، این الگوهاي متفاوت به نسبت نوع گسـترش کـه در شـهر بـه وجود آمده اند، پیامدها و نتایج متفـاوتی را نیـز درپـی دارنـد(رهنمـا و عبـاس زادگـان،7831) مدل آنتروپی شانون: از این مدل براي تجزیه و تحلیل و تعیین پدیـد هي رشـد بـی قوارگی(اسـپرال) شـهري اسـتفاده مـی گـردد .
(
, 
, 
)
