Abstract:
مطالعات ژئوتکنیکی با حداقل آزمایشات صحرائی می تواند جلوی بسیاری از مشکلات ناشی از حفاری مثل هزینه های کلان و انفجار لوله های گاز و... را بگیرد. اخیراً روش های درون یابی فضایی برای این رفع این مشکلات با کاربردهای مختلف توسعه یافتند. در اغلب تحقیقات در زمینه درون یابی از داده های استفاده می شود که ضریب تغییرات پایینی دارند؛ از اینرو در مطالعه حاضر سعی شده است قدرت پهنه بندی روش های درون یابی برای داده های با ضریب تغییرات نسبتاً بالا مثل مقاومت مجاز خاک در نزدیکی گسل مورد آزمون قرار گیرد و تاثیر روش خوشه بندی در بهبود پهنه بندی ارزیابی شود. برای این منظور؛ در این تحقیق روش های مختلف درون یابی مثل کریجینگ، عکس فاصله وزنی، توابع پایه شعاعی، چند جمله ای محلی برای پهنه بندی مقاومت مجاز خاک و از تحلیل خوشه ای با تکنیک فاصله اقلیدسی با حداقل واریانس استفاده شده است. شهرک ارم تبریز بخاطر نزدیکی به گسل اصلی تبریز ونا همگنی داده های ژئوتکنیکی به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. داده های مورد استفاده مربوط به مقاومت مجاز خاک 40 حلقه گمانه در شهرک ارم شهر تبریز می باشد. پهنه بندی بار اول بدون خوشه بندی و بار دیگر با خوشه بندی کل منطقه به سه منطقه صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد روش خوشه بندی توانسته نتایج پهنه بندی را بهبود بخشد و مقدار تخمین را حداقل 2 درصد افزایش و ریشه میانگین مربعات خطا را حداقل 5 درصد کاهش دهد. در بین روش های درون یابی، روش های چند جمله ای محلی قابلیت بهتری نسبت به سایر روش ها داشته است.
Geotechnical studies with a minimum of experiments can prevent from many of the problems caused by drilling such as the cost and blasting enormous in gas pipes. The spatial interpolation methods were developed for these problems with different applications. In most research on interpolation, the data used that the coefficient of variation are low, so in this study we have tried capability mapping interpolation methods for data with the coefficient of variation is relatively high, such as resistance allowed the soil near the fault tested and the impact of clustering method to improve the zoning evaluated. Eram town in Tabriz city selected as a case study because of its proximity to the main fault with nonisotropic data's. For this purpose, in this study, various methods such as kriging, inverse distance weighted, radial basis functions, local polynomial for zoning and cluster analysis with Euclidean distance with minimum variance technique is used. The data used for soil authorized strength of 40 boreholes in the town of Tabriz city. Zoning for the first state is without clustering and second state is with clustering that the whole area is divided into three zones. The result shows clustering approach could improve results and estimates at least 2 percent of estimate and at least 5 percent of root mean square error. The interpolation methods, local polynomial function method is better than other methods.
Machine summary:
در اغلب تحقیقات در زمینه درون یابی از داده های استفاده میشود که ضریب تغییرات پایینی دارند؛ از این رو در مطالعه حاضر سعی شده است قدرت پهنه بندی روش های درون یابی برای داده های با ضریب تغییرات نسبتا بالا مثل مقاومت مجاز خاک در نزدیکی گسل مورد آزمون قرار گیرد و تاثیر روش خوشه بندی در بهبود پهنه بندی ارزیابی شود.
برای این منظور؛ روش های مختلف درون یابی مثل کریجینگ ، عکس فاصله وزنی، توابع پایه شعاعی، چند جمله ای محلی برای پهنه بندی مقاومت مجاز خاک مورد آزمون قرار گرفتند و در ادامه روش تحلیل خوشه ای با تکنیک فاصله اقلیدسی با حداقل واریانس برای بهبود پهنه بندی استفاده شده است .
)٢٠١٨( Jani روش های مختلف درون یابی فضایی در پهنه بندی مقاومت خاک شهرک پرواز به کار گرفته و نتایج نشان داده است که نتایج اعتبارسنجی حاکی از آن است که از بین روش های درون یابی؛ روش کریجینگ معمولی با مدل کروی با بیش ترین ضریب همبستگی و کم ترین مجاز خاک میباشد.
برای پهنه بندی مقاومت مجاز خاک در منطقه نیز از روش های مختلف زمین آمار استفاده شده است که در زیر به روش کار آن ها پرداخته میشود.
جدول ١- آمار توصیفی داده های مقاومت مجاز خاک شهرک ارم Table 1- Statistical Characteries data of the Eram town permissible soil resistance {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} یافته ها و بحث در این تحقیق ، ابتدا پهنه بندی مقاومت مجاز خاک برای کل شهرک ارم به صورت یکجا با استفاده از روش های مختلف درون یابی انجام و دقت هر یک از روش ها برآورد میشود.