Abstract:
برنامهریزی اکولوژیکی همراه با تصمیمگیری چندمعیاره فرآیندی است که ارزیابی زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی کاربری اراضی را با هدف مدیریت منابع طبیعی، حفظ اکوسیستمها و حل یا کاهش برخوردهای احتمالی زیستمحیطی انجام میدهد. در این راستا آنالیز تناسب اراضی شامل طبقهبندی واحدهای مشاهداتی بر اساس تناسبشان برای یک فعالیت ویژه میباشد. این روش بهعنوان یکی از مفیدترین ابزارهای فراهم شده توسط GIS است. از آنجا که توسعه شهری اثرات زیستمحیطی بزرگی بر نواحی اطراف شهر دارد، ارزیابی کاربری توسعه شهری ضروری به نظر میرسد. حوضه آبریز شور استان قزوین در ارتباط با روند توسعه شهری مشکلاتی به دنبال دارد. این تحقیق در چارچوب مدل اکولوژیکی ایران و روشهای تصمیمگیری چندمعیاره همچون OWA و AHP در محیط GIS و Idrisi، با هدف انتخاب نقاط مناسب برای کاربری توسعه شهری در منطقه مورد مطالعه انجام شده است. پس از مطالعه پارامترهای اکولوژیک، فرآیند آنالیز و طبقهبندی دادهها برای رسیدن به واحدهای زیستمحیطی از طریق همپوشانی لایههای آماده انجام شد. مدل توسعه شهری و طبقات تناسب اراضی با استفاده از مجموعه
دادههای فضایی موردی این منطقه، بر اساس ارزش و وزن مرتب فاکتورها، تعیین گردید. تحقیق نشان میدهد روش ارزیابی با سناریوهای مختلف OWA نتایج متفاوتی به همراه داشت. نتایج مشخص کرد که روش OWA از طریق روشهای ترکیب چندمعیاره، به آنالیز/ تصمیمگیرنده کمک میکند. متعاقباً، این روش درک بهتری از الگوهای تناسب اراضی را ارائه میکند.
Ecological Planning with Multicriteria decision making is a process that evaluates the alternative land uses in relation to its environmental and socioeconomic surroundings, with the purpose of managing natural resources, preserving the ecosystems and solve or diminish possible environmental conflicts. The land suitability analysis problem involves classification of the units of observations according to their suitability for a particular activity. Suitability analysis has been referred to as one of the most useful tools provided by GIS. Since the urban development has enormous environmental impacts on peri-urban regions, it is necessary to evaluate urban land use. The water catchment of Shur in Qazvin province has difficulties in association with urban development trend. This research was done in the framework of Iran ecological model and fuzzy multicriteria decision making models (namely, OWA and AHP in GIS and Idrisi environments) with the aim choosing the suitable locations for urban development land use in the study region. Analysis process and data classifications for achieving environmental units at study area was obtained by overlaying prepared maps and the recognition was performed with GIS. The results indicate that evaluation by OWA scenarios have different results. OWA approach provided a mechanism for guiding the decision maker/analysis through the multicriteria combination procedures. Consequently, the approach facilitates a better understanding of the alternative land-use suitability patterns.
Machine summary:
1 حمیدرضا پورخباز 2 سعیده جوانمردی مدلسازی فازی کاربری توسعه شهری جهت رتبهبندی تناسب اراضی با استفاده از روش تصمیمگیری OWA-AHP )مطالعه موردی: حوضه آبریز شور استان قزوین( تاریخ دریافت: ٢٩٠١/٩٠/١٤ تاریخ پذیرش: ٢٩٠٩/٩١/٩١ چکیده برنامهریزی اکولوژیکی همراه با تصمیمگیری چندمعیاره فرآیندی است که ارزیابی زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی کاربری اراضی را با هدف مدیریت منابع طبیعی، حفظ اکوسیستمها و حل یا کاهش برخوردهای احتمالی زیستمحیطی انجام میدهد.
این تحقیق در چارچوب مدل اکولوژیکی ایران و روشهای تصمیمگیری چندمعیاره همچون OWA و AHP در محیط GIS و Idrisi، با هدف انتخاب نقاط مناسب برای کاربری توسعه شهری در منطقه مورد مطالعه انجام شده است.
اهمیت ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین تا به آنجا است که چنانچه سرزمین بالقوه فاقد توان اکولوژیکی مناسب برای اجرای کاربری خاصی باشد )حتی در صورت نیاز اقتصادی-اجتماعی به وجود آن کاربری( اجرای آن 3- Sant´e-Riveira 4- FAO 5- Multi-Criteria Decision Making 6- Rinner 7- Malczewski 8- Dragan 9- Mysiak 10- Feng 11- Xu 12-Bian طرح نه تنها سبب بهبود وضعیت زیستمحیطی منطقه نمیگردد، بلکه تخریب بیشتر محیط را نیز به ارمغان خواهد آورد )برازیر٢٩، ٢٠٠٣: ٩٤٠، اورگر٢٥، ١٩٩٩: ٢٤(.
از این رو، هدف اصلی این تحقیق، آنالیز پارامترهای فضایی سرزمین در حوضه آبریز شور استان قزوین از طریق مدل آنالیز تناسب ایجاد شده در ArcGIS، بهمنظور تعیین نقاط مناسب توسعه شهری میباشد که ارائه مدل ارزیابی چندمعیاره فازی به این روند کمک بسزایی میکند.