Abstract:
حاکمیت شرکتی مجموعه‌ای از نظام‌ها و فرآیندهایی است که با استفاده از ابزارها و ساز‌و‌کارهایی موجب دستیابی به اهدافی همچون پاسخگویی، شفافیت، عدالت و رعایت حقوق ذینفعان می‌شود. با توجه به منافع حاکمیت شرکتی در نظام بانکی و رشد قابل توجه فعالیت نهادهای مالی تامین‌کننده خدمات بانکداری منطبق بر شریعت میان کشورهای مسلمان و غیرمسلمان، میتوان اظهار داشت که ایجاد چارچوب حاکمیت شرکتی اسلامی و بهبود آن در بانک‌ها و نهادهای مالی اسلامی به عنوان یک اصل ضروری برای اطمینان از تداوم موفقیت و رشد آنها در فضای رقابتی موجود از اهمیت قابل توجهی برخوردار میباشد. ساختار حاکمیت شرکتی اسلامی با رعایت معیارهایی چون ارزش‌های اخلاقی و حفظ حقوق و منافع تمامی ذینفعان (نه فقط سهامداران) در چارچوب قوانین شریعت نسبت به نظام بانکداری متعارف متمایز بوده، لذا اجرا و پیاده‌سازی و رعایت صحیح و واقعی حاکمیت شرکتی نیازمند به مدیریت صحیح و نظارت اسلامی در بانک‌ها میباشد.نتایج نشان می‌دهد، کنترل و نظارت شرعی، حسابرسی شرعی و مقررات داخلی بانک‌های اسلامی از فاکتورهای مهم ساختار حاکمیت شرعی در بانک‌های اسلامی به‌شمار می‌رود. از این‌رو در این مقاله سعی شده است با روش تحلیلی-توصیفی پس از مروری بر مفهوم‌شناسی حاکمیت شرکتی در نهادهای مالی و ضرورت توجه به آن، چالش‌های حاکمیت شرکتی معرفی و چارچوب و اصول حاکمیت شرکتی در بانک‌های اسلامی با توجه به اصول متعارف مورد بررسی قرار گیرد. در پایان نیز الزامات و پیشنهاداتی در خصوص پیاده‌سازی و بهبود یک الگوی حاکمیت شرکتی موثر ارائه شده است.
Machine summary:
با توجه به منافع حاکمیت شرکتی در نظام بانکی و رشد قابل توجه فعالیت نهادهای مالی تأمین کننده خدمات بانکداری منطبق بر شریعت میان کشورهای مسلمان و غیرمسلمان، میتوان اظهار داشت که ایجاد چارچوب حاکمیت شرکتی اسلامی و بهبود آن در بانک ها و نهادهای مالی اسلامی به عنوان یک اصل ضروری برای اطمینان از تداوم موفقیت و رشد آنها در فضای رقابتی موجود از اهمیت قابل توجهی برخوردار میباشد.
(گزارش موسسه حاکمیت شرکتی، (2011 - الزام برای ایجاد بسترها و زیرساخت های لازم برای داشتن یک حاکمیت شرکتی خوب - تعیین محدوده وظایف و مسئولیت های هیأت مدیره - حسابرسی داخلی و ساماندهی عملیات کنترل - برخورد یکسان و عادلانه با کلیه سهامداران و ذینفعان - افشاء و شفافیت - تقویت سیستم نظارت شرعی (استانداردهای AAOIFI١، IFSB٢، هیأت نظارت شرعی، واحد حسابرسی شرعی و غیره) _____________________________________________________ 1- Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions (AAOIFI) 2- Islamic Financial Services Board (IFSB) طبق مطالعات انجام شده میتوان چارچوب حاکمیت شرکتی در بانک های اسلامی را بر اساس چهار اصل بنیادی عدالت ، امانت ، صداقت و شریعت که منبعث از ادبیات اسلامی هستند بنا نهاد.
از این رو، نظارت شرعی و لزوم هیأت نظارتی شریعت برای اطمینان از انطباق فعالیت ها با اصول شریعت در نظام بانکداری اسلامی یکی از مسایلی است که در حاکمیت شرکتی بانک های مذکور از اهمیت قابل توجهی برخوردار میباشد.
(
, 
, 
)
