Abstract:
گفتمان انتقادی، شکل تکاملیافتة تحلیل گفتمان است که در آن با توجّه به لایههای زبانی، گفتمانهای مؤثّر در اثر ادبی شناسایی و بررسی میشود؛ درواقع این نظریّه براساس دو محور اصلی، یعنی تحلیل زبانشناختی و تحلیل اجتماعی استوار است و در پژوهشهای تحلیل گفتمان انتقادی، از این دو محور و ارتباط ایندو، سخن گفته میشود. در رویکرد اجتماعی گفتمان، بافت موقعیّتی و در رویکرد زبانشناختی، بافت متنی تشریح میشود. پژوهش حاضر با توجّه به انواع ارتباطها و پیوندها، میکوشد تا با روش توصیفی - تحلیلی و استفاده از ابزار کتابخانهای، جنبههای ادبی و اجتماعی رمان امّ سعد غسان کنفانی و دختر شینا بهناز ضرابیزاده را برپایة الگوی گفتمان انتقادی فرکلاف بررسی کند و برآوردهایی ازجمله را دربر دارد: در سطح توصیف، صحنهپردازی بخش قابل توجّهی از این دو رمان را به خود اختصاص میدهد، این تصویرپردازیها به خواننده کمک میکند تا به درک عمیقی از موضوع و درونمایة اصلی داستان و رمان دست یابد. در سطح تفسیر، بافت موقعیّتی داستان بررسی میشود که زمان در رمان امّ سعد به سالهای اشغال فلسطین بهوسیلة اشغالگران صهیونیستی و در دختر شینا به سالهای جنگ بین ایران و عراق برمیگردد. در سطح تبیین که بیانگر ایدئولوژی نویسنده است، مبارزه و مقابله با اشغال وطن و پایداری و مقاومت جلوه مینماید؛ همچنین در بافت درونی، تفکّر مبارزه با اشغال و پایداری و مقاومت مورد توجّه نویسنده قرار گرفته است.
Critical discourse is the complete form of discourse analysis, in which the language layers of effective discourses in literary work are identified and examined. In fact, this theory is based on two main axes: linguistic analysis and social analysis, and in critical discourse analysis studies of these two axes, and the relation between these two words are examined. In the social approach of discourse, situational context and in the linguistic approach, textual text is described. This research is based on the types of connections and links, tries to study the literary and social aspects of the novel Om Saad Ghassan Konfani and the daughter of Shina's Behnaz Zarabzadehon on the basis of the critical discourse model of Fairclough. The descriptive-analytical method and the use of library tools Including: At the level of description, scenes depict a significant part of these two novels, these illustrations help the reader to gain a deep understanding of the subject and the main content of the story and novel. At the level of the commentary, the context of the story is analyzed, the time in Om Saad novel dates from the years of the occupation of Palestine by the Zionist occupation and the Daughter of Shina to the years of the war between Iran and Iraq. At the level of explanation, it reflects the ideology of the writer, the struggle and resistance to the occupation of the homeland, stability and resistance. Also, in the internal context, the thinking of combating occupation and sustainability and resistance have been addressed to the author.
Machine summary:
پژوهش حاضر با توجّه به انواع ارتباطها و پيوندها، ميکوشد تا با روش توصيفي - تحليلي و استفاده از ابزار کتابخانهاي، جنبههاي ادبي و اجتماعي رمان امّ سعد غسان کنفانی و دختر شینا بهناز ضرابیزاده را برپایة الگوی گفتمان انتقادی فرکلاف بررسی کند و برآوردهایی ازجمله را دربر دارد: در سطح توصیف، صحنهپردازی بخش قابل توجّهی از این دو رمان را به خود اختصاص میدهد، این تصویرپردازیها به خواننده کمک میکند تا به درک عمیقی از موضوع و درونمایة اصلی داستان و رمان دست یابد.
ضرورت، اهمّیّت و هدف با توجّه به اینکه تحلیل گفتمان روش پژوهش در علوم انسانی است و نشان میدهد که شرایط سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، تاریخی، کاربرد زبان، معنی و ساختارها چگونه بر متن اثر میگذارند و با درنظرگرفتن اینکه گفتمان انتقادی فرکلاف، رویکردی مهم و کارآمد در تحلیل متون ادبی و غیر ادبی بهشمار میرود و نقش شایانی در فهم لایههای عمیق متنها ایفا میکند؛ بنابراین، پژوهش در این زمینه، اهمّیّت بسیاری خواهد داشت؛ از اینرو، جستار پیش رو با تکیه بر رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف جهان اجتماعی و روابط قدرتی که در دو رمان امّ سعد و دختر شینا پنهان هستند، را بررسی میکند.
روش پژوهش و چارچوب نظری پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی، جنبههاي ادبي و اجتماعي رمان امّ سعد غسان کنفانی و دختر شینا بهناز ضرابیزاده برپایة الگوی گفتمان انتقادی فرکلاف بررسی میکند و در این راستا، رمانهای پیشگفته را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین، تحلیل و مقایسه میکند.