Abstract:
سینما بهمنزلة رسانهای که به کسب پایگاهی مستحکم در میان مردم موفق شده، علاوه بر جنبههای هنری از مناظر دیگری نظیر جامعهشناسی نیز قابل تحلیل و بررسی است. نظریۀ بازتاب یکی از نظریاتی است که زیرمجموعة جامعهشناسی سینما قرار میگیرد و از دیدگاهی به مقولة سینما مینگرد که وجود ارتباط تنگاتنگ و گسستناپذیر بین فیلمهای تولیدشده در یک بافتار اجتماعی با خود آن بافتار، بهطور عام، و نهادهای سازندۀ آن، بهطور خاص، را اجتنابناپذیر میداند. در این پژوهش، سعی بر این است تا با تکیه بر این موضع فکری نقش اجتماعی کاراکترهای زن موجود در فیلمهای ساختهشده بین سالهای 1390ـ1396 به روش تحلیل محتوای کیفی واکاوی شود. انتخاب این بازة زمانی به دلیل نزدیکی به زمان نگارش مقاله (1397) و به تبع آن نزدیکی به بافت جامعۀ امروز مخاطبان است. جامعۀ آماری مورد نظر به طور هدفمند از بین فیلمهای برندهشده در بخشهای بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم از دید تماشاگران جشنوارة فجر این دوره انتخاب شده است. در بخش اصلی نیز، تحلیل نقش اجتماعی شخصیتها براساس پنج شاخصه، که به باور نگارندگان جوانب مختلف نقش اجتماعی زن در سینما را مورد پوشش قرار میدهد، صورت میپذیرد: 1. ژانر فیلمها، 2. طبقة اجتماعی شخصیتها، 3. نوع شغل شخصیتها، 4. خودکارآمدی اجتماعی شخصیتها و 5. کنشگری شخصیتها؛ تا از این طریق جایگاه اجتماعی زنان، بهعنوان تشکیلدهندگان نیمی از جمعیت ایرانـ بهواسطۀ تشریح تصویر ارائهشده در سینمای این شش سالـ مشخص شود.
Cinema, as a medium that has gained a solid standing amongst popular institutions, can be analyzed and explored in addition to artistic aspects, such as sociology. Reflection theory is one of the theories underlying the sociology of cinema and looks at the theory from the point of view of cinema where the existence of a close and unbreakable link between films produced in a social context with that context itself in general and its constitutive institutions in particular. He considers it inevitable. In this study, we try to analyze the social role of female characters in films made between 2011-2017, using qualitative content analysis method, based on this intellectual position. The target population was purposely selected from the winners of the Best Film, Best Script and Best Film sections from the viewers of the Fajr Festival. In the main section, the analysis of the social role of the characters is based on five characteristics: 1. The genre of films 2. The social class of the characters 3. The type of the characters' work 4. The social self-efficacy of the characters 5. The characters' actions. In this way, the position and social status of women as the constituents of half of Iran's population - through the depiction of the image presented in the cinema of these six years - is determined.
Machine summary:
ارزیابی نمود نقش اجتماعی زن در سینمای ایران (سال های ١٣٩٠ـ١٣٩٦) سپیده امیری ١*، فتح اله زارع خلیلی 2 چکیده سینما به منزلۀ رسانه ای که به کسب پایگاهی مستحکم در میان مردم موفق شده ، علاوه بـر جنبـه هـای هنـری از مناظر دیگری نظیر جامعه شناسی نیز قابل تحلیـل و بررسـی اسـت .
The Reflection Theory زنان در سینمای این دوره بیشتر در چه ژانرهایی نشان داده شده اند و در چه مشاغلی مشغول به کارند؟ وضعیت پایگاه اجتماعی و طبقۀ اجتماعی آن ها به چه صورت است ؟ از لحاظ کارآمدی و کنشگری اجتماعی در چه وضعی به سر می برند؟ مسیر اصلی پژوهش در بخش تجزیه و تحلیل داده ها در پنج دسته صورت بندی و گنجانـده شده است : ژانر فیلم ها طبقۀ اجتماعی شخصیت ها نوع شغل شخصیت ها خودکارآمدی اجتماعی شخصیت ها کنشگری شخصیت ها اصطلاحات نقش اجتماعی نقش اجتماعی از اهم مباحث در جامعه شناسی ، روان شناسی ، انسان شناسـی و بسـیاری دیگـر از شاخه های دانش انسانی است .
همین طور در مقالۀ «بازنمایی نقش اجتماعی زنان در سینمای پس از انقلاب ایـران مطالعـۀ موردی دو فیلم یـه حبـه قنـد و فروشـنده نوشـتۀ محمدسـالار کسـرائی و پروشـات مهـرورزی (منتشرشده در سال ١٣٩٦)، سعی بـر آن بـوده بـه ایـن سـؤال پاسـخ داده شـود کـه زنـان در فیلم های سینمایی بررسی شده چگونه بازنمایی می شوند و ایدئولوژی پنهان در این آثار چیسـت .