Abstract:
آموزش در هر جامعهای چندین نقش کلیدی ایفا میکند از یک سو میراث فرهنگی را زنده نگه میدارد و سبب انتقال آن میشود از سوی دیگر میتواند عمل تغییر و تحول باشد. آموزش میتواند با گزینش و جهت دهی استعدادها برای آینده زمینهسازی کند. با توجه به نقش محوری آموزش، کسانی که در عرصهی آموزشی و تحقق کارکردهای نظام آموزشی فعالیت میکنند، از جایگاه ویژهای در انتقال و حفظ میراث فرهنگی و تغییرپذیری اجتماعی برخوردارند. مقاله پیش رو به بررسی نقش یکی از فعالان عرصهی آموزش به نام محمدادیب اختصاص دارد. او در نوجوانی در مدرسه علمیه جعفریه قاین به مطالعه علوم ادبی فارسی و عربی معمول زمان خود پرداخت و با تیزهوشی خاصی که داشت، خوشهچینی از خرمن دانش علمای این منطقه را سرلوحه کار خود قرار داد. وی با قریحه و استعدادی که داشت با همکاری دیگر معلمان، زمانی هدایت نسل جوان منطقه را آغاز کرد که تا آن زمان کسب علم و دانش فراگیر نشده بود. ادیب که از او به عنوان بنیانگذار اداره فرهنگ قاین یاد میشود، در زمان تصدی مسئولیت این اداره، با چالش بزرگی چون تخریب مدرسه طلاب روبهرو شد. وی از معدود کسانی بود که از طرف وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه به دریافت نشان درجه دو علمی نایل گردید. ثمره سالها خدمات آموزشی ادیب، اندیشمندانی فرهیخته بودند که هر کدام از آنها در جایگاه خود، نامی از خویش بر جای گذاشتند. این پژوهش می کوشد تا جایگاه محمد ادیب را در نظام آموزش و پرورش قاین را مورد واکاوی قرار دهد.
Education plays several key roles in any society; on the one hand it keeps the cultural heritage alive and transmits it on the other hand it can be an act of transformation. Education can be grounded in the selection and orientation of talents for the future. Given the pivotal role of education, those active in the field of education and in the realization of the functions of the educational system have a special place in the transmission and preservation of cultural heritage and social change. The next article is devoted to examining the role of one of the activists in the field of education, Mohammad Adib. As a teenager, he studied the usual Persian and Arabic literary sciences at Ja'fariyyah Seminary School, and with a keen sense of humor, put a cluster of knowledgeable scholars in the area at the forefront of his work. With her talent and talent, she began working with other teachers to lead the region's young generation at a time when knowledge and knowledge had not been universal. Adib, known as the founder of the Department of Culture in Qain, faced a major challenge during his tenure as demolitionist. He was one of the few to receive a second-class scientific award from the Ministry of Education, Endowments and the Industries. The fruit of years of literary education were educated intellectuals, each of whom had a name for himself. This study seeks to analyze Mohammad Adib's position in the Qain education system.
Machine summary:
در واقع، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که نقش و جایگاه خدمات آموزشی ادیب با تکیه بر زوایای زندگی علمی ایشان، در آموزش و پرورش قاین چگونه است؟ پیشینه خانوادگی طبق مدارک و مستندات پرونده کارگزینی ادیب، موجود در اداره کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی، وی در سال 1275 شمسی متولد شده است، لیکن در این خصوص اختلافاتی وجود دارد.
او در نوجوانی در مدرسه علمیه جعفریه قاین به تحصیل علوم ادبی فارسی و عربی معمول زمان خود پرداخت و با تیزهوشی خاصی که داشت، خوشهچینی از خرمن دانش علمای منطقه را سرلوحه کار خود قرار داد؛ چنانکه دیگران در این باره گفتهاند ادیب «با توجه به علاقه و استعدادی که داشت، از هوش و درک و فهم بسیار بالایی هم برخوردار بود» (استاد محمد ادیب، 1382؛ رجبی، 1384: 170؛ رجبی و رجبی، 1390: 305؛ رجبی، 1395).
لذا عین نقل قول مزبور ارائه میگردد: «میرزا ذبیحالله ناصح در خاطراتش اشاره میکند که یکی از طلاب فاضل قاین موسوم به شیخ محمد (متولد سال 1275 شمسی) که بعدها نام خانوادگی ادیب را برگزید و "معلومات عربی و ادبی وی از بنده کمتر نبود"، به آموزگاری ترغیب نمودم» (ناصح، 1395: 222، نقل از راشد محصل، 1382: 164).
منبعی که به اثر فوق استناد کرده، بدینگونه اشاره میکند که «میرزا ذبیحالله ناصح یکی از طلاب جوان قاین موسوم به شیخ محمد که بعدها نام خانوادگی ادیب گرفت و در پیشبرد فرهنگ آنجا مؤثر افتاد را برای تدریس مقدمات دروس ابتدایی آموزش داد و پس از چند ماه مراقبت، ادامه کار را به این جوان سپرد» (ناصح و میری، 1392: 273، نقل از راشد محصل، 1382: 164).