Abstract:
یکی از مهمترین سفرنامه هایی که در نیمه دوم قرن یازدهم هجری/ قرن هفدهم میلادی، در جهان اسلام
نوشته شده، سـیاحت نامة اولیاء چلبی (١٠٢٠-١٠٩٣هـ.ق/١٦١١-١٦٨٢م )، سیاح اهل عثمانی و ملقب به ابن
بطوطه ترک ها (بروسه لی، ١٣٤٢، ج ٣: ١٥) است. اولیاء در طی بیش از چهل سال مسافرت در سرزمینه ای
قلمرو دولت عـثمانی و برخی مناطق خارج از سلطه آن، مشاهدات خود را در سیاحت نامه ای ده جلدی ثبت و
ضبط کرده است. برخی محققان آن را با سفرنامه شاردن مقایسه کرده و برخی آن را مفصل ترین سفرنامة
تاریخ اسلام و بلکه جـهان دانسته اند که مانند دایره المعارفی به موضوعات مختلف پرداخته و اطلاعات
ارزشمندی به دست می دهد.
اولیاء در تحریر مشاهداتش به توصیف عمومی شهرها، تحلیل معنی اسم شهرها، روایت تاریخچه شهرها،
عادات و عرف سکنه و اهالی شهرها، زیارتگاهها، محصولات، خوردنی ها، نوشیدنی ها، مشاهدات عجیب و
غریبش و زبان و مذهب اهالی شهرها پرداخته است. فون هامر پورگشتال مورخ اتریشی، نخستین مورخی
است که در تالیف کتاب «تاریخ امپراطوری عثمانی» از سفرنامه چلبی یاد و از آن در تالیف آثارش استفاده
کرده است (پورگشتال، ١٣٨٧: ج ٣: ٢٠٦٩).
مجموعه این چهار سفر چلبی به ایران، توسط آقای علی ابوالقاسمی و دکتر مهدی وزینی افضل از ترکی
استانبولی به فارسی ترجمه شده است و توسط انتشارات دانشگاه جیرفت در ٣٠٦ صفحه، در بهار ١٣٩٩ به
چاپ رسیده است.
Machine summary:
ترجمه کتاب چهار سفر اولياء چلبي سياح عثماني به ايران در دوره شاه صفي و شاه عباس دوم صفوي ١٠٧٧-١٠٥٦هـ.
٢٦٢ / فصلنامه تحقيقات جديد در علوم انساني، دوره جديد، شماره بيست و پنجم ، زمستان ١٣٩٨ * * * * * مجموعه اين چهار سفر چلبي به ايران ، توسط آقاي علي ابوالقاسمي و دکتر مهدي وزيني افضل از ترکي استانبولي به فارسي ترجمه شده است و توسط انتشارات دانشگاه جيرفت در ٣٠٦ صفحه ، در بهار ١٣٩٩ به چاپ رسيده است .
ق / ١٦٨٠م به استانبول مراجعت کرد و سه سال آخر عمر خود را به جمع آوري ياداشت ها و مشاهدات خود پرداخت (شاو، ترجمه کتاب چهار سفر اولياء چلبي سياح عثماني به ايران عصر صفوي در دوره شاه صفي و شاه عباس دوم / ٢٦٣ ١٣٧٠: ج ١: ٤٩٤).
ق / ١٦٧١- ترجمه کتاب چهار سفر اولياء چلبي سياح عثماني به ايران عصر صفوي در دوره شاه صفي و شاه عباس دوم / ٢٦٥ ١٦٧٢م ميباشد.
همچنين کتابي تحت عنوان «کرد در تاريخ همسايگان » توسط فاروق کيخسروي از ترکي استانبولي به فارسي ترجمه گرديده (کيخسروي، ١٣٦٤) که در آن به سفرهاي اولياء چلبي به مناطق کردنشين ترکيه پرداخته شده است .
ترجمه کتاب چهار سفر اولياء چلبي سياح عثماني به ايران عصر صفوي در دوره شاه صفي و شاه عباس دوم / ٢٦٩ فهرست منابع و مآخذ ــ قرآن کريم ــ اسکندربيک منشي (١٣٧٧)، تاريخ عالم آراي عباسي، تصحيح محمد اسماعيل رضواني، جلد سوم ، تهران : دنياي کتاب .